UCITS IV มีความสำคัญต่อนักลงทุนอย่างไร

....พิชา เลียงเจริญสิทธิ์

ในวันที่ 1 ก.ค. 2011 จะมีการเริ่มต้นใช้ระเบียบ UCITS IV ในกลุ่มสหภาพยุโรป ลองมาดูกันว่าระเบียบที่ว่านี้คืออะไร และจะส่งผลกระทบอย่างไรต่ออุตสาหกรรมบ้าง

ประวัติของ UCITS (Undertaking for Collective Investments in Transferable Securities)

UCITS เป็นระเบียบมาตรฐานในการซื้อขายกองทุนข้ามประเทศในกลุ่มสหภาพยุโรป (EU) ซึ่งตั้งขึ้นในปี 1985 ด้วยจุดประสงค์ที่จะให้ตลาดการเงินในกลุ่ม EU มีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน โดยอนุญาตให้กองทุนที่จดทะเบียนในประเทศหนึ่งๆ ที่เป็นสมาชิกกลุ่ม EU สามารถถูกซื้อขายได้ในทุกประเทศในกลุ่ม จึงเป็นการเพิ่มโอกาสให้กับนักลงทุนและช่วยเพิ่มช่องทางในการทำธุรกิจให้กับบริษัทจัดการกองทุน

ในช่วงเริ่มแรกนั้นระเบียบ UCITS มีปัญหาในด้านการปฏิบัติ เนื่องจากกฎระเบียบที่แตกต่างกันในแต่ละประเทศ UCITS II จึงได้ถูกร่างขึ้นในช่วงต้นทศวรรษ 1990 แต่ก็ไม่ประสบความสำเร็จ เนื่องจากมีเป้าหมายที่สมาชิกในแต่ละประเทศไม่สามารถปฏิบัติได้

UCITS III จึงได้ถูกร่างขึ้นอีกครั้งในปี 2001 โดยมีหลักการใหม่ที่สำคัญ 2 ส่วน คือ หลักการจัดการ (Management Directive) ซึ่งทำให้บริษัทจัดการกองทุนที่ได้รับ European Passport สามารถดำเนินธุรกิจได้ในทุกประเทศสมาชิก และมีการกำหนดรูปแบบหนังสือชี้ชวนอย่างย่อ (Simplified Prospectus) ซึ่งเป็นรูปแบบที่เข้าใจได้ง่ายและนำไปใช้เสนอขายกองทุนได้ทั่วทั้งกลุ่ม EU เป็นการปกป้องนักลงทุนโดยช่วยให้นักลงทุนรู้ได้ว่าบริษัทจัดการกองทุนต่างๆ มีโครงสร้างเงินทุนที่เหมาะสมหรือไม่ มีการบริหารและมีรายงานความเสี่ยงที่ดีเพียงใด ส่วนหลักการอีกข้อหนึ่งคือหลักการด้านผลิตภัณฑ์ (Product Directive) ซึ่งมีการขยายขอบเขตให้กองทุนสามารถใช้เครื่องมือทางการเงินได้หลากหลายมากขึ้น ยอมให้มีการลงทุนในตราสารอนุพันธ์ (Derivatives) เพื่อใช้ในการลงทุนและการจัดการความเสี่ยง

กองทุนประเภท UCITS ประสบความสำเร็จอย่างมาก โดยในเดือน มี.ค. 2010 ขนาดของกองทุนทั้งหมดอยู่ที่ 5.610 ล้านล้านยูโร หรือคิดเป็น 75% ของขนาดกองทุนทั้งหมดในยุโรป

ประโยชน์ที่สำคัญของ UCITS IV

จุดประสงค์ของ UCITS IV คือ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารกองทุนและเพิ่มความคุ้มครองแก่นักลงทุน โดยได้ศึกษาแบบอย่างจากธุรกิจกองทุนในสหรัฐที่ขนาดโดยเฉลี่ยของแต่ละกองทุนค่อนข้างใหญ่ ในขณะที่ต้นทุนเฉลี่ยในการจัดการต่อกองทุนค่อนข้างต่ำ

ประเด็นสำคัญของ UCITS IV

1.UCITS IV จะช่วยย่นระยะเวลานับตั้งแต่เริ่มจดทะเบียนกองทุนจนถึงการออกขายหน่วยลงทุนให้กับนักลงทุนทั่วทั้งภูมิภาค EU ซึ่งในอดีตต้องใช้เวลาประมาณ 23 เดือน นับตั้งแต่กองทุนเริ่มจดทะเบียนกับหน่วยงานภาครัฐในประเทศผู้ออกกองจนกว่าที่กองทุนจะสามารถเสนอขายได้ในประเทศอื่นๆ ซึ่ง UCITS IV จะช่วยลดระยะเวลาขั้นตอนทั้งหมดให้เสร็จภายใน 10 วันทำการ ซึ่งการร่วมมือกันของหน่วยงานระหว่างประเทศนี้จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของภาครัฐ และลดต้นทุนค่าเสียโอกาสของทั้งนักลงทุนและผู้จัดการกองทุน

2.ระเบียบใหม่ยังอนุญาตให้กองทุนที่จดทะเบียนในประเทศหนึ่งเข้าไปทำธุรกิจจัดการกองทุนในอีกประเทศหนึ่ง ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อบริษัทจัดการกองทุน แต่ประเด็นข้อนี้ไม่ได้สร้างความแตกต่างมากนักต่อนักลงทุน

3.สำหรับกองทุนภายใต้ระเบียบ UCITS นั้นมีกติกาว่าบริษัทจัดการกองทุนต้องจัดทำรายงาน Key Investor Information Document (KIID) ซึ่งเป็นรายงานจำนวน 2 หน้าที่ให้ข้อมูลสำคัญสำหรับนักลงทุนที่สามารถเข้าใจได้ง่าย ทำให้การรายงานข้อมูลของกองทุน UCITS ทั้งหมดเป็นไปในทิศทางเดียวกันและเปรียบเทียบกันได้ โดยหนังสือชี้ชวนแบบเดิม (Simplified Prospectus) ที่มีจำนวน 56 หน้านั้นยังนับว่ายาวเกินไป ซึ่งการจัดทำเอกสารส่วนสรุปในลักษณะนี้เป็นสิ่งที่ท้าทายสำหรับผู้จัดทำที่จะต้องรายงานข้อมูลหลายด้านที่ประกอบด้วยจุดประสงค์การลงทุน ความเสี่ยง ค่าใช้จ่าย และผลการดำเนินงาน แต่นับว่าเป็นข่าวดีสำหรับนักลงทุนที่จะสามารถเข้าถึงข้อมูลได้ง่ายยิ่งขึ้น

4.UCITS IV เปิดโอกาสให้การควบรวมกิจการของกองทุนที่อยู่คนละประเทศทำได้ง่ายขึ้น ซึ่งจะทำให้เกิดความประหยัดต่อขนาดและช่วยส่งเสริมการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ในธุรกิจ อย่างไรก็ตาม ยังมีประเด็นเรื่องของภาษีที่แตกต่างกันในแต่ละท้องที่ ดังนั้นนักลงทุนจำเป็นต้องมีผู้ให้คำแนะนำเกี่ยวกับโครงสร้างภาษีที่ซับซ้อนในแต่ละเขตพื้นที่ ซึ่งมีอำนาจกฎหมายบังคับที่แตกต่างกัน ตัวแบบของกฎในส่วนนี้จะค่อยๆ ถูกปรับปรุงเพื่อให้นำมาใช้ได้จริงในทางปฏิบัติภายในระยะเวลา 510 ปี

ระเบียบใหม่นี้ยังได้บังคับให้ต้องมีการแจ้งเตือนนักลงทุนไม่ว่าจะเป็นผู้ลงทุนในกองทุนปิดหรือกองทุนเปิดเมื่อจะมีการควบรวมกิจการกองทุนเข้าด้วยกัน และผลบังคับใช้จะครอบคลุมทั้งการควบรวมกิจการภายในประเทศเดียวกันหรือคนละประเทศ ซึ่งเป็นการเพิ่มต้นทุนให้กับบริษัทจัดการกองทุนในขณะที่ยังมีข้อสงสัยว่ากฎข้อนี้จะมีประโยชน์สำหรับผู้ถือหน่วยลงทุนแบบเปิดหรือไม่ ทั้งนี้ คาดว่าจำนวนการควบรวมกิจการภายในประเทศของกองทุน UCITS จะเพิ่มขึ้นในช่วงก่อนจะเริ่มใช้ UCITS IV เพื่อเป็นการหลีกเลี่ยงข้อบังคับกฎเกณฑ์ในส่วนนี้

5.เดิมทีกองทุน UCITS ไม่สามารถไปลงทุนต่อในกองทุน UCITS อื่นได้ (Master/ Feeder fund) แต่ระเบียบใหม่อนุญาตให้ Feeder Fund สามารถนำเงินไปลงทุนใน Master Fund ด้วยสัดส่วนระหว่าง 85100% ซึ่งนับเป็นประเด็นสำคัญสำหรับระเบียบ UCITS IV นี้ โดยมีแนวทางที่สามารถให้มีการจัดตั้งกองทุน Feeder มีประโยชน์ ดังตัวอย่างเช่นบริษัทจัดการหลายแห่งที่มีกองทุนขนาดเล็กหลายกอง แต่มีกลยุทธ์การลงทุนของแต่ละกองคล้ายๆ กันนั้น การดำเนินนโยบายกองทุนในลักษณะ Feeder Fund เพื่อไปลงทุนต่อใน Master Fund จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพและลดต้นทุนในการจัดการได้ ส่วนเงินทุนส่วนที่ไม่ได้ลงทุนใน Master Fund ก็มีทางเลือกให้ใช้เครื่องมือการเงินที่หลากหลาย เพื่อสร้างกลยุทธ์ต่างๆ ในการบริหารได้มากขึ้น นอกจากนี้บริษัทจัดการกองทุนยังสามารถจัดตั้ง Feeder Fund ในประเทศสมาชิกและนำเงินไปลงทุนใน Master Fund ที่จดทะเบียนในเขตที่อำนาจกฎหมายบังคับใช้แตกต่างกันได้ด้วย จึงช่วยให้นักลงทุนสามารถเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสมกับกฎเกณฑ์ในประเทศของตนเอง แต่สามารถได้ผลประโยชน์จากการลงทุนในกองทุนข้ามประเทศได้

สรุป

ผลกระทบของ UCITS IV ต่อนักลงทุนนับว่ามีไม่มากนัก เพราะไม่ได้มีข้อจำกัดเพิ่มเติมในการเลือกผลิต ภัณฑ์เพื่อลงทุน แต่ว่ามีกฎเกี่ยวกับการจัดการบริหารกองทุน UCITS เพิ่มเติม โดยมีจุดหมายในการพัฒนาตลาดการเงินของกลุ่ม EU ให้เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน และเพิ่มการเปิดเผยข้อมูลของกองทุนให้ลูกค้าเข้าถึงได้ง่าย แม้ขณะนี้จะยังบอกไม่ได้ว่าการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของธุรกิจกองทุนในกลุ่ม EU ได้เช่นเดียวกับกองทุนในสหรัฐหรือไม่ แต่กองทุนที่อยู่ภายในระเบียบ UCITS จะยังคงได้รับความเชื่อถือจากนักลงทุนต่อไป