หลักการดำรงชีพเพื่อความสุข

โดย...ทัธภร ธนาวริทธิ์

ผู้เขียนได้มีโอกาสสนทนาธรรมกับพระอาจารย์ที่นับถือเกี่ยวกับการดำรงชีวิตในยุคปัจจุบันที่มีการแข่งขันที่รุนแรง แสวงหาความได้เปรียบจากคนรอบข้าง ซึ่งข้อคิดที่ได้จากการสนทนานี้สามารถนำมาปฏิบัติใช้ในการทำงานเลี้ยงชีพของคนโดยทั่วไป จึงอยากจะนำหลักปฏิบัติดังกล่าวมาแบ่งปันให้กับผู้อ่าน

การดำรงชีวิตให้มีความสุขทั้งในปัจจุบันและในอนาคตเป็นสิ่งที่ทุกคนปรารถนา ในศาสนาพุทธมีคำสอนของพระพุทธเจ้าเกี่ยวกับหลักการดำเนินชีวิตสำหรับผู้ครองเรือนเพื่อประโยชน์ของผู้ปฏิบัติตามในปัจจุบัน ซึ่งท่านได้กล่าวถึงหลักธรรม 4 ประการ ได้แก่ 1.ความขยันในอาชีพ 2.การรักษาทรัพย์ 3.การมีมิตรดี 4.การเลี้ยงชีพอย่างสมดุล

ผู้ใดมีความขยันในอาชีพ การเลี้ยงชีพตนเองด้วยการประกอบอาชีพที่สุจริต ไม่เบียดเบียน มีความขยันพากเพียร ไม่เกียจคร้าน และเป็นผู้เชี่ยวชาญในหน้าที่การงานของตน เพื่อได้มาซึ่งทรัพย์ในการดำรงชีพ เมื่อการดำรงชีพนั้นได้มาโดยธรรม รวบรวมมาด้วยน้ำพักน้ำแรงของตนเอง เขาจะทำการรักษาคุ้มครองทรัพย์อย่างเต็มที่

นอกจากนี้ การมีมิตรดี การเลือกคบมิตรที่มีศรัทธาเสมอกัน ศีลเสมอกัน จาคะ (การบริจาค) เสมอกัน และปัญญาเสมอกัน เขาจะสามารถอยู่ร่วมกันกับมิตรได้อย่างมีความสุข สุดท้ายหากเขารู้จักความได้มาแห่งทรัพย์แล้วจะทำให้ดำรงชีวิตอย่างไม่ฟุ่มเฟือยเสมอต้นเสมอปลาย คือการใช้จ่ายของเขาต้องมีรายรับมากกว่ารายจ่าย โดยการปฏิบัติดังนี้เรียกว่า สมชีวิตา คือการเลี้ยงชีวิตอย่างสมดุลพอเพียงแก่ฐานะ

ขณะที่หลักในการดำรงชีพเพื่อประโยชน์สุขในเวลาถัดต่อมา ซึ่งท่านได้กล่าวถึงหลักธรรม 4 ประการ ได้แก่ 1.การถึงพร้อมด้วยศรัทธา 2.ความถึงพร้อมด้วยศีล 3.ความถึงพร้อมด้วยการบริจาค และ 4.การถึงพร้อมด้วยปัญญา

การถึงพร้อมด้วยศรัทธา คือ การศรัทธาในการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า ความถึงพร้อมด้วยศีล คือการงดเว้นจากฆ่าสัตว์ งดเว้นจากการลักทรัพย์ งดเว้นจากการประพฤติผิดในกาม งดเว้นการพูดเท็จ และการงดเว้นจากสิ่งมึนเมา การถึงพร้อมด้วยการบริจาค คือการละความตระหนี่ มีการให้อยู่เป็นประจำ มีความยินดีกับการสละ การให้ทาน และสุดท้ายการถึงพร้อมด้วยปัญญา คือการเข้าใจความจริงของการเกิดดับอันเป็นเครื่องเจาะแทงกิเลสเป็นเครื่องถึงซึ่งความสิ้นไปแห่งทุกข์โดยชอบ

ผู้ที่ได้รับการสรรเสริญในการหาเลี้ยงชีพซึ่งพระพุทธเจ้าได้สอนไว้มี 4 ประการ ได้แก่ 1.ผู้ที่แสวงหาทรัพย์โดยธรรม ไม่เครียดครัด 2.ทำตนให้เป็นสุข 3.การแบ่งปันทรัพย์ บำเพ็ญบุญ และสุดท้าย 4.คือผู้ที่ไม่ประมาท ไม่มัวเมาลุ่มหลง เห็นโทษ และมีปัญญาเป็นเครื่องสลัดออก

จะเห็นได้ว่าคำสอนเหล่านี้เป็นข้อปฏิบัติที่เราสามารถนำมาใช้ในการดำเนินชีวิตให้เราสามารถพบความสุขทั้งในปัจจุบันและในเวลาต่อไปในอนาคต