Satirical Message… Satire กับ Satyr (1)

Satirical Message ซึ่งเป็นเนื้อความการเสนอการสื่อสารในเชิง...แขวะ เย้ย หยัน ซ่อนนัย ฯลฯ ซึ่งจะเสนอออกมาด้วยงานเขียน ภาพ เสียง ตัวละคร หรือผ่านทางช่องทางการสื่อสารใดๆ ก็ได้ (พจนานุกรมของ อาจารย์สอ เสถบุตร ให้ความหมายว่า satire [n.] ถ้อยคำล้อเลียน, เรื่องเย้ยหยัน

...ผู้เขียนขออนุญาตใช้คำ Satirical Message ทับศัพท์ในงานเขียนนี้ เพื่อให้เป็นคำที่ตรงประเด็นและสั้นกระชับ

ที่มาของคำว่า Satire มาจากชื่อ Satyr ของกรีกหรือเปล่า? ผู้เขียนไปค้นทั้งพจนานุกรมและเว็บไซต์หลายสำนัก และได้คำตอบแม้แต่ฝรั่งเองก็ยังตอบไม่เหมือนกัน

ข้อมูลส่วนใหญ่บอกว่า Satire มาจากชื่อตัว Satyr ของกรีก แต่บางแหล่งก็บอกว่าเป็นคำภาษาละตินของพวกโรมันแท้ๆ ไม่ได้มาจากคำในภาษากรีกแต่ประการใด

ในทัศนะของผู้เขียนแล้วเห็นว่าโดยนัยแล้วมีความเชื่อมโยงกัน อันเนื่องจากอุปนิสัยและพฤติกรรมของ Satyr ซึ่งเป็นอมนุษย์ที่มีนิสัยชอบราคะ หลบๆ ซ่อนๆ ซึ่งกรีกเมื่อ 2,000 กว่าปีก่อนจะสะท้อนคนอุปนิสัยอย่างนี้ผ่านละครที่เล่นกันตามเวทีที่สร้างอยู่ตามชายเขา

ปกติแล้วการแสดงละครของกรีก วัตถุประสงค์ส่วนหนึ่งเป็นการแสดงเพื่อสักการะเทพ แต่ขณะเดียวกัน ละครคือ Media ที่สำคัญในการแสดงความคิดเห็นของคนกรีก เมื่อเกิดอะไรขึ้นในสังคมคนก็จะตามดูปฏิกิริยาที่แทรกๆ อยู่ในการแสดงละคร

ตัว Satyr จะเป็นตัวละครตัวหนึ่งและอยู่ในละครหมวดใหญ่ที่แสดงมุกเหล่านี้

คนสมัยต่อมาได้เรียกการแสดงที่มีเนื้อหา ล้อเลียน เย้ยหยัน แดกดัน ฯลฯ ว่าเป็น Satirical Message ซึ่งความจริงแล้วอุปนิสัยนี้ได้พัฒนาควบคู่มากับพฤติกรรมของมนุษย์โดยธรรมชาติอยู่แล้ว แต่สังคมยุโรปมีเรื่องนี้ชัดเจนและเป็นระบบกว่าบริเวณอื่นในโลก

การแสดงออกในลักษณะ Satirical Message พัฒนามากขึ้นหลังจากพวกคนยุโรปส่วนหนึ่งที่ไปรบในสงครามครูเสดกลับมายุโรปแล้วรู้สึกว่าศาสนจักรไม่ได้ให้คำตอบกับชีวิตจริงที่พวกเขาเคยคาดหวัง

สังคมยุโรปจึงเริ่มคลายตัวออกมาจากความเคร่งกับเนื้อหาทางศาสนา และได้พัฒนาความกล้าแสดงออกมากขึ้นเรื่อยๆ

กระทั่งราว 200 ปีหลังสงครามครูเสด คริสตชนคนหนึ่งก็เริ่มบังอาจที่จะวาดภาพพระเจ้าให้เห็นรูปร่างเป็นครั้งแรกไว้ที่เพดานวิหารซิสทีนในวาติกัน สร้างความฮือฮาสะเทือนไปทั้งยุโรป เพราะไม่มีใครเคยวาดรูปพระเจ้ามาก่อนในโลก...

งานวรรณกรรมในยุโรปก็เริ่มเปลี่ยนจากการกล่าวอ้าง
อำนาจของพระเจ้า มาเป็นการแสดงออกถึงการเชิดชูความกล้าหาญของมนุษย์ ชาวคริสต์ไม่ได้เลิกนับถือพระเจ้า หากแต่ได้นำพระเจ้าไปวางไว้อีกส่วนหนึ่งของชีวิต

โลกกำลังเข้าสู่ยุคของเนื้อหาหลายอย่างใหม่ๆ มีคนรู้อะไรอีกมากมายแต่ก็ไม่กล้าแพร่งพราย ซึ่งนำไปสู่พัฒนาการของการสื่อสารที่แฝงไว้ด้วย Satirical Message กันมากขึ้น

(อ่านต่อวันศุกร์หน้า)