การตลาดแห่งจิตวิญญาณ (ตอนที่1)

สืบเนื่องจากคราวก่อนๆ ที่เสนอ “Emotional Branding” ที่ Marc Globe บอกว่า ถึงคราวพลิกโฉมทางการตลาดแบบหน้ามือเป็นหลังมือ ที่ผู้บริโภคแปรเปลี่ยนสภาพไป เป็นตัดสินใจซื้อด้วยอารมณ์มากกว่าเหตุผล (Sense and response)

ด้วยความทันสมัยของผู้บริโภค โลกก็แบนทันทีด้วยอินเทอร์เน็ต การสื่อสารมีอยู่ล้อมรอบกายด้วยเทคโนโลยีสารสนเทศทันสมัย มีเคเบิลทีวีเป็นร้อยๆ ช่อง ที่ใครต่อใครก็ออกมาทำแชนแนลของตนเองได้ ขึ้นกับว่าผู้บริโภคด้วยกันจะตัดสินใจจาก “Contents” ว่าของใครจะโดนใจกว่ากัน

ไม่มีสิ่งใดจะดีไปเสียทุกอย่าง ในขณะที่มนุษย์เราเริ่มวิตกจริตมากขึ้น ใช้ชีวิตท่ามกลางความเครียด ทั้งปัญหาสิ่งแวดล้อม โลกร้อน ขยะล้น เศรษฐกิจย่ำแย่ เกิดภาวะคดโกง การก่อการร้าย และปัญหาความเหลื่อมล้ำทางสังคม สภาพนี้ดูจะสวนทางกับความเจริญทางวัตถุที่มากเกินพอ

เราในฐานะประชาคมโลก จะอยู่เฉยปล่อยอย่างนี้ไม่ได้ ในส่วนของภาคธุรกิจก็ได้เริ่มแล้วเช่นกัน หันมาใช้กลยุทธ์สร้างแบรนด์อย่างยั่งยืนที่เรียกกันว่า “Human Spirit Marketing” หรือการตลาดแห่งจิตวิญญาณ ที่ Philip Kotler กล่าวไว้ในการตลาด 3.0 ว่ามีพลังแห่งการเปลี่ยนแปลง 3 ประการคือ

1) ยุคผู้บริโภครวมพลังและมีส่วนร่วม (The Age of Collaborative Marketing) จะสังเกตได้จากปัจจุบันที่ผู้บริโภคจะเป็นผู้สร้างกระแสสินค้าและบริการให้แพร่กระจายใน Social Network ทุกชนิด ทุกแบรนด์ก็พร้อมจะให้ผู้บริโภคกระหน่ำสร้าง Contents แล้วดูกระแส บริษัทต่างช่วงชิงกันศึกษาและปรับตัวชิงความศรัทธา ว่าใครสำเร็จก่อนกัน จากเมื่อก่อนจะใช้วิจัยตลาด บางบริษัทก้าวหน้าให้พนักงานทำ Blog เพื่อสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ แนะนำสิ่งดีๆ ให้บริษัท

2) ยุคโลกาภิวัตน์สับสนและการตลาดเชิงวัฒนธรรม (The Age of Globalization Paradox and Cultural Marketing) ความหมายของความขัดแย้งนั้นคือ ในขณะที่โลกกำลังเคลื่อนย้ายมวลสารข้ามทวีปอย่างสนุกสนาน แต่กลับมีกระแสต่อต้านอย่างรุนแรงของเหล่ารักท้องถิ่น (Localization) ศรัทธาต่อชาติศาสนา เกิดการใช้สินค้าท้องถิ่นและภูมิปัญญาระดับโลก (World Class Wisdom) ทำให้เกิดแบรนด์ซึ่งยากต่อการเลียนแบบ เรียกว่า Cultural Brand (แบรนด์วัฒนธรรม) คือ นำวัฒนธรรมมาใส่แบรนด์ ซึ่งเดิมจิตวิญญาณนั้น ถูกสั่งสมมานานเต็มเปี่ยม ผสมกับการตลาดสมัยใหม่ เพื่อตอบสนองต่อคนในถิ่น เป็นแบรนด์ก้าวไกลระดับโลก เช่น จิม ทอมป์สัน

3) ยุคเศรษฐกิจสังคมสร้างสรรค์และการตลาดเชิงจิตวิญญาณ (The Age of Creativity Society and Spiritual Marketing) ในบรรดานักคิดรุ่นใหม่ๆ ที่อาศัยสมองซีกขวา เข้าสู่โลกธุรกิจตั้งแต่อายุน้อยลงเรื่อยๆ โดยอาศัยเทคโนโลยีและพลังของ Social Media ทำธุรกิจให้ดังเพียงข้ามคืน เช่น Microsoft, McIntosh, iPhone, e-Bay, Facebook, YouTube หรือนักคิดโลกตะวันออกเช่น Acer, Samsung และล่าสุด Jack Ma เจ้าของ “Alibaba” ที่รวยระดับแสนล้าน นักคิดนวัตกรรมใหม่เหล่านี้ จะผลิตสินค้าอย่างระวัง และเข้าใจว่าผู้บริโภคฉลาดเลือก แสวงหาความเป็นเลิศ คุณค่าแท้จริงเข้าถึงจิตวิญญาณ ซึ่งองค์กรสมัยใหม่ต้องบรรจุไว้ในวิสัยทัศน์

(อ่านต่อฉบับหน้า)