สมัคร-สมชาย-อภิสิทธิ์

หลังจากรัฐบาลนายสมัคร สุนทรเวช ออกพระราชกำหนดบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉินได้เพียง 2 วัน หอการค้าไทยซึ่งเล็งเห็นว่า การออกพระราชกำหนดฯ ดังกล่าวย่อมส่งผลเสียต่อเศรษฐกิจไทยอย่างรุนแรง จึงออกแถลงการณ์เรียกร้องให้ผู้ที่เกี่ยวข้องยกเลิกพระราชกำหนดฯ และยุติความขัดแย้งโดยเร็ว ก่อนที่สถานการณ์การเมืองในประเทศจะส่งผลกระทบต่อภาพรวมเศรษฐกิจของประเทศอย่างรุนแรง และอาจถึงขั้นหมดความเชื่อถือจากนักลงทุนโดยสิ้นเชิง

แถลงการณ์ฉบับต่อมาของหอการค้าไทยในวันที่ 11 ก.ย. 2551 ในวันที่นายสมัครพ้นจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี มีใจความสำคัญว่า ผู้นำคนใหม่จะต้องสามารถแก้ไขปัญหาวิกฤตของประเทศให้ได้ และจะต้องมีจริยธรรมและจรรยาบรรณ มีความโปร่งใสในการบริหารงาน และชี้ว่าหากสถานการณ์ความไม่สงบทางการเมืองยังยืดเยื้อต่อไป เศรษฐกิจของไทยจะเสียหายนับแสนล้านบาท

แต่สถานการณ์ทางการเมืองก็ยังคงอยู่ในภาวะวิกฤต

เมื่อ นายสมชาย วงศ์สวัสดิ์ ได้ขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรี กลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย ยังคงเห็นว่านายสมชายเป็นตัวแทนของระบอบทักษิณและยังคงมีนโยบายแก้ไขรัฐธรรมนูญ ปี 2550 จนทำให้เกิดเหตุการณ์ปิดล้อมรัฐสภาในวันที่ 7 ต.ค. 2551 และการปิดล้อมสนามบินสุวรรณภูมิในเดือน พ.ย. 2551 จนเกิดความเสียหายทางเศรษฐกิจอย่างใหญ่หลวง

นอกจากการเมืองในประเทศแล้ว ปัจจัยภายนอก เช่น ความถดถอยทางเศรษฐกิจของสหรัฐ สหภาพยุโรป และญี่ปุ่น ได้ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจของไทย ธุรกิจไทยที่ได้รับผลกระทบอย่างรุนแรง ได้แก่ ธุรกิจท่องเที่ยวและการส่งออก คำสั่งซื้อจากต่างประเทศได้เริ่มลดลงแล้ว อันเป็นผลมาจากความต้องการในประเทศต่างๆ ที่เป็นตลาดหลักของไทยลดลง

ความห่วงใยในความตกต่ำของเศรษฐกิจไทยจากวิกฤตการณ์ทั้งหลายที่ถาโถมเข้ามาในไตรมาสสุดท้ายของปี 2551 นำมาสู่แถลงการณ์ของหอการค้าไทยอีก 2 ฉบับ คือ แถลงการณ์กรณีการเกิดภาวะเศรษฐกิจโลกและปัญหาการเมืองภายในประเทศที่ยืดเยื้อในวันที่ 27 ต.ค. 2551 และแถลงการณ์กรณีเหตุการณ์ผู้ชุมนุมประท้วงรัฐบาลโดยการปิดสนามบินสุวรรณภูมิและสนามบินดอนเมืองในวันที่ 29 พ.ย. 2551

แถลงการณ์ฉบับแรกนั้น แสดงความห่วงใยในวิกฤตทางเศรษฐกิจของไทยที่ได้รับผลกระทบจากความขัดแย้งทางการเมือง และขอความร่วมมือจากภาคเอกชนว่าจะต้องรัฐบาลต้องเปิดโอกาสให้พรรคการเมืองอื่นเป็นแกนนำในการจัดตั้งรัฐบาล หรือมิเช่นนั้นก็ต้องยุบสภาคืนอำนาจให้แก่ประชาชน

หอการค้าไทยและสภาหอการค้าแห่งประเทศไทยเห็นว่า เพื่อให้แถลงการณ์ดังกล่าวมีน้ำหนักมากขึ้น จึงได้นำแถลงการณ์ดังกล่าวเสนอต่อสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย และสมาคมธนาคารไทย เพื่อออกเป็นแถลงการณ์คณะกรรมการร่วมภาคเอกชน 3 สถาบัน (กกร.) ซึ่งมีข้อสรุปว่า

1.เพื่อให้เป็นไปตามระบอบประชาธิปไตยสากล รัฐบาลควรเปิดโอกาสให้พรรคการเมืองอื่นที่ได้รับเลือกตั้งเป็นแกนนำในการจัดตั้งรัฐบาล เพราะรัฐบาลปัจจุบันหมดความสามารถ แม้จะอ้างความชอบธรรมทางกฎหมาย แต่หมดความชอบธรรมทางการบริหารประเทศแล้วโดยสิ้นเชิง หรือพรรคร่วมรัฐบาลควรแสดงความกล้าหาญถอนตัวเปิดทางให้ผู้บริหารชุดใหม่เข้ามาบริหารตามครรลองของระบอบประชาธิปไตย หากไม่ประสบความสำเร็จ ควรยุบสภาคืนอำนาจให้ประชาชน

2.เพื่อเห็นแก่ประโยชน์ของประเทศชาติ ให้พันธมิตรสลายตัวจากการยึดครองสนามบินสุวรรณภูมิทันที พร้อมทั้งหยุดการชุมนุมที่ผิดกฎหมาย แถลงการณ์ดังกล่าวได้ตีพิมพ์ตามสื่อต่างๆ ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษในวันที่ 2 ธ.ค. 2551

ในตอนบ่ายของวันเดียวกันนั้น ศาลรัฐธรรมนูญได้ประกาศยุบพรรคพลังประชาชน พรรคชาติไทย และพรรคมัชฌิมาธิปไตย ส่งผลให้ นายสมชาย วงศ์สวัสดิ์ และสมาชิกพรรคที่ถูกยุบทั้งหมดพ้นจากตำแหน่งในทันที ทำให้การเมืองเปลี่ยนขั้ว พรรคประชาธิปัตย์ได้เป็นแกนนำจัดตั้งรัฐบาล โดยมี นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ เป็นนายกรัฐมนตรี สอดคล้องกับข้อเสนอในแถลงการณ์หอการค้าไทย

การออกแถลงการณ์ตามที่ปรากฏในบันทึกนี้เสี่ยงต่อการถูกตีความว่าหอการค้าไทยเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับการเมืองหรือไม่ เพราะข้อบังคับของสถาบันกำหนดไว้ชัดมิให้ดำเนินการเรื่องการเมือง แต่คณะกรรมการในขณะนั้นมีความเห็นร่วมกันว่าความอยู่รอดของประเทศชาติสำคัญกว่าสิ่งอื่นใด และตัดสินใจดำเนินการไปตามจิตสำนึก

ส่วนแถลงการณ์ฉบับวันที่ 29 พ.ย. 2551 นั้น เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว เพราะมีเหตุการณ์เป็นใจ ช่วงที่พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตยเข้ายึดสนามบินสุวรรณภูมินั้น เป็นช่วงที่หอการค้าไทยมีประชุมประจำปี โดยมีผู้แทนจากหอการค้าจังหวัดทั่วประเทศมาร่วมชุมนุมกันที่ อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา ผู้เข้าร่วมประชุมจากทั่วประเทศต้องเดินทางโดยรถยนต์ หรือรถไฟ เพื่อไปร่วมประชุม ผมนำคณะกรรมการหอการค้าไทยเดินทางจากกรุงเทพฯ ไปสงขลาโดยรถบัสหลายคน โดยนอนไปในรถเพื่อเข้าประชุมในตอนเช้า ไม่ใช่เรื่องสนุกสำหรับผู้สูงอายุหลายๆ ท่าน

แถลงการณ์นี้ถูกยกร่างขึ้นในช่วงเย็น มีการถกเถียง แก้ไข และกลั่นกรองจนเป็นที่พอใจของส่วนใหญ่ในที่ประชุม ถ้าเป็นช่วงเวลาปกติการจะหาฉันทามติในเรื่องสำคัญๆ เช่นนี้จะต้องใช้เวลามาก เพราะต้องสื่อสารถึงกรรมการที่กระจายกันอยู่ทั่วประเทศ

เนื่องจากเหตุการณ์ครั้งนี้มีเพื่อนและคนรู้จักของผมที่รักหรือชอบ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตรและคณะ ถึงกับตัดมิตรภาพที่เคยมีกันมาก่อน เพราะคิดว่าผมจงใจที่จะสนับสนุนพรรคประชาธิปัตย์ให้มาเป็นรัฐบาล ซึ่งรูปการสรุปออกมาเป็นเช่นนั้น ถึงแม้ว่าไม่ได้เป็นความตั้งใจที่จำเพาะเจาะจงก็ตาม

อีก 34 ปีต่อมา เมื่อมีขบวนการเสื้อแดงออกชุมนุมประท้วงจนมีการเลือกตั้งใหม่และพรรคเพื่อไทยของ พ.ต.ท.ทักษิณ ได้กลับมาเป็นรัฐบาล ผมจึงเอาใจเพื่อนที่ใฝ่แดงด้วยการประกาศตัวเองเป็นคนสีแดงด้วย แต่ขอใช้คำภาษาอังกฤษว่า “RED” ซึ่งย่อมาจากคำว่า R = retried (เกษียณ) E = energetic (ยังกระฉับกระเฉง) และ D คือ dangerous (ยังอันตรายถ้ามีความจำเป็น) เป็นข้อแนะนำที่ได้มาจากเพื่อนนักธุรกิจชื่อดังท่านหนึ่ง คือ คุณสวัสดิ์ หอรุ่งเรือง เจ้าของวลีสะเทือนใจนายธนาคาร ที่พูดว่า “ไม่มี ไม่หนี ไม่จ่าย” เมื่อครั้งประเทศไทยประสบวิกฤตเศรษฐกิจในปี 2540

แต่ไม่ได้นับว่า เสียเพื่อนไปอีกกี่คน