คณะกายกรรมระดับโลกเพราะทุกโชว์ คือ "โชว์สุดท้าย"

โดย...ณัฏฐญา เมฆสมณะศักดิ์

“อย่าลองทำตามที่บ้าน” หากพูดถึงคำเตือนดังกล่าว สถานที่ที่น่าจะมีคำเตือนนี้ปรากฏให้เห็นก็คงจะไม่พ้นโรงละครแสดงกายกรรมทุกแห่ง เพราะการแสดงต้องใช้ความเชี่ยวชาญขั้นสูงเฉพาะบุคคลเท่านั้นที่สามารถทำได้ ยิ่งโดยเฉพาะกับคณะแสดงกายกรรมชื่อก้องโลกอย่าง “เซิร์ค ดู โซเลอย์” (Cirque du Soleil) ที่ได้จัดการแสดงตั้งแต่ลาสเวกัสไปจนถึงโตเกียว ย่อมต้องมีนักกายกรรมความสามารถสูงที่ไม่ใช่ว่าใครๆ ก็สามารถเลียนแบบได้

คณะกายกรรมเซิร์ค ดู โซเลอย์ ซึ่งเป็นภาษาฝรั่งเศสที่มีความหมายว่า วงกลมแห่งดวงอาทิตย์ เป็นคณะกายกรรมที่มีต้นกำเนิดจากแคนาดา ที่ได้รวบรวมเอานักกายกรรมความสามารถสูงเอาไว้จาก 40 ประเทศทั่วโลก ในจำนวนนี้ 40% มีดีกรีเป็นถึงนักกีฬามาก่อน ทว่า หากนักกายกรรมมีเพียงความสามารถ แต่ผู้บริหารขาดศักยภาพการบริหาร ธุรกิจกายกรรมก็คงไม่สามารถมีวันนี้ได้

“แม้ว่าคุณจะมีสินค้าทางศิลปะที่ยอดเยี่ยม แต่คุณก็ต้องมีการบริหารจัดการธุรกิจที่ดีด้วย” จิลเลส์ สเตอร์ครัว หนึ่งในผู้ร่วมก่อตั้ง และปัจจุบันยังควบตำแหน่งเป็นผู้กำกับทางด้านศิลปะของธุรกิจ กล่าว

แรกเริ่มคณะกายกรรมแห่งนี้เกิดขึ้นในปี 1984 ในเมืองไบเซนต์พอล ของมณฑลควิเบก ของแคนาดา โดยในขณะนั้นยังเป็นกลุ่มการแสดงเล็กๆ ที่ชื่อว่า “เลอ คลับ เดส์ ทาลงส์ โอตส์” โดยเป็นการแสดงตามท้องถนนทั่วๆ ไป และแสดงการเดินโดยใช้ไม้ต่อขา

ภายหลังจากที่ประสบความสำเร็จในท้องถิ่น อีกหนึ่งผู้ก่อตั้งกลุ่มการแสดงนี้ “กาย ลาลิแบร์เต” ได้เป็นผู้พยายามเสนอให้มีการออกแบบท่าเต้นกลุ่ม และเข้าร่วมการแสดงที่งานเฉลิมฉลองที่มีชื่อว่า “เซิร์ค ดู โซเลอย์” ซึ่งเป็นงานครบรอบ 450 ปี ที่ยุโรปได้ค้นพบแคนาดา และเพื่อสนับสนุนการแสดงดังกล่าว ลาลิแบร์เตได้ชักชวนสเตอร์ครัวหาเงินโดยการเดินบนไม้ต่อขาเป็นระยะทาง 56 ไมล์

“ทุกครั้งที่ผมขึ้นภูเขาลูกใหญ่ๆ ผมมักจะคิดถึงคืนนั้น และคิดว่า คุณบ้าขนาดนั้นได้ยังไง” สเตอร์ครัว กล่าว พร้อมเสริมว่า อาจจะเป็นเพราะว่าความคิดบ้าๆ ในตอนนั้นที่ไม่ได้คิดว่ากลุ่มการแสดงเล็กๆ จะมาไกลได้ถึงเพียงนี้

หลังจากการแสดงที่ประสบความสำเร็จในครั้งนั้น คณะการแสดงก็ได้เปลี่ยนชื่อไปเป็น “เซิร์ค ดู โซเลอย์” ในทันที และก็ได้รับความนิยมอย่างล้นหลามจากผู้ชมที่ยอมจ่ายเงินเพื่อเข้าชมการแสดงที่ผสมผสานไปด้วยกายกรรมและศิลปะ

ทั้งนี้ ปัจจัยหนึ่งที่ทำให้คณะกายกรรมจากแคนาดาคณะนี้ประสบความสำเร็จ โดยมีรายได้มากกว่า 1,000 ล้านเหรียญสหรัฐต่อปี (ราว 3.2 หมื่นล้านบาท) ก็คือ เซิร์ค ดู โซเลอย์ ล้มเลิกการแสดงที่ต้องใช้สัตว์เข้ามาร่วมด้วย ซึ่งต่างจากคณะกายกรรมอื่นๆ โดยได้เน้นไปที่การแสดงกายกรรมแต่เพียงอย่างเดียว นอกจากนี้แล้ว ยังได้เพิ่มเติมการแสดงที่เป็นการแสดงประจำเข้าไปในการแสดงที่จะจัดขึ้นในที่ต่างๆ ทั่วโลกด้วย

อย่างไรก็ตาม ใช่ว่าเส้นทางของคณะกายกรรมแห่งนี้จะโปรยไปด้วยกลีบกุหลาบ เพราะหากได้ติดตามข่าวสารเมื่อกลางปีที่ผ่านมา ธุรกิจได้ประสบกับอุบัติเหตุครั้งใหญ่ เมื่อนักแสดงกายกรรมรายหนึ่งในลาสเวกัสผิดพลาดในการแสดง และเสียชีวิต ก่อนที่ทางการสหรัฐจะพบสาเหตุว่าสภาพแวดล้อมในการทำงานนั้นไม่ปลอดภัย อีกทั้งแดเนียล ลาแมร์ ประธานบริหารของธุรกิจได้ประกาศให้มีการแสดงเพิ่มขึ้น 3 เท่าจากปกติตั้งแต่ปี 2008 ซึ่งทำให้ผู้ชมหลายๆ คนรู้สึกได้ว่าคุณภาพการแสดงนั้นลดลง ซึ่งสเตอร์ครัวก็ยอมรับในจุดนี้

ภายหลังจากอุบัติเหตุครั้งนั้น ธุรกิจต้องยกเลิกการแสดง พร้อมกับปลดพนักงานออก 400 ตำแหน่ง ทว่า ธุรกิจก็ยังสามารถยืนหยัดอยู่ได้ เพราะมีแบรนด์ที่แข็งแกร่ง พร้อมกับยืนยันที่จะปรับปรุงธุรกิจใหม่ทั้งหมด โดยการเน้นไปที่ “การแสดง” เป็นหัวใจหลักของธุรกิจ

แม้ว่าธุรกิจจะได้ขยายอิทธิพลไปทั่วโลก ซึ่งรวมไปถึงจีน ที่ธุรกิจมองว่าเป็นตลาดที่สำคัญ แต่สิ่งที่สำคัญที่สุด สเตอร์ครัว กล่าวว่า การให้ความสำคัญกับการแสดงทุกๆ การแสดงเหมือนกับว่าเป็นโชว์สุดท้าย

“เราต้องไม่โอ้อวดตนเองมากเกินไป เราต้องถ่อมตนอยู่ตลอด” สเตอร์ครัว ทิ้งท้ายให้เป็นข้อคิดให้กับผู้ประกอบการธุรกิจคนอื่นๆ