ธูปสมุนไพรไล่ยุงภูมิปัญญาชาวบ้านชลธิชา

โดย...ภัทรสิริวรกุล

ปัญหาการแพร่ระบาดของยุงลายในหลายๆ พื้นที่นั้น สิ่งที่ตามมาคือ การระบาดของโรคไข้เลือดออก นครพนมก็เป็นจังหวัดหนึ่งที่เจอโรคไข้เลือดออกแพร่ระบาดอย่างหนัก ดังนั้น ชาวบ้านในชุมชนบ้านหนองฮี จ.นครพนม จึงได้นำภูมิปัญญาชาวบ้านแต่ดั้งเดิมมาปัดฝุ่นใหม่กลายเป็นนวัตกรรม “ธูปสมุนไพรไล่ยุง”

ที่สำคัญธูปสมุนไพรไล่ยุงนี้ทำมาจากสมุนไพรธรรมชาติล้วนๆ จึงไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ ทั้งปัจจุบันยังกลายเป็นสินค้าเด่นประจำชุมชน หรือเป็นสินค้าโอท็อปขึ้นชื่อของชุมชน จนมีผู้สนใจสั่งซื้อไปใช้และขายต่อ ช่วยสร้างรายได้เสริมให้ชาวบ้านอีกทางหนึ่ง

ไป่ อินทะจักร ผู้บุกเบิกและคิดค้น “ธูปสมุนไพรไล่ยุง” เล่าว่า ช่วงที่บ้านหนองฮีเกิดปัญหายุงลายชุกชุม ทุกบ้านต้องจุดหรือฉีดยากันยุงกันมาก จนกลัวว่าจะเป็นอันตรายต่อสุขภาพ จึงทดลองทำธูปสมุนไพรซึ่งเป็นภูมิปัญญาโบราณที่ผู้เฒ่าผู้แก่ในท้องถิ่นสั่งสอนต่อๆ กันมา โดยใช้วัตถุดิบที่หาได้ในท้องถิ่น ลองผิดลองถูกปรับปรุงจนได้สูตรที่ลงตัว ประกอบด้วย เปลือกส้มโอแห้ง 150 กรัม ตะไคร้หอม 50 กรัม ขี้เลื่อย 50 กรัม ใบยูคาลิปตัสแห้งบด 50 กรัม และแป้งเปียก 200 กรัม

วิธีทำคือ นำเปลือกส้ม ตะไคร้หอม ขี้เลื่อย และใบยูคาลิปตัสไปตากแดดให้แห้งสนิทใช้เวลาประมาณ 1 สัปดาห์ จากนั้นนำมาหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ แล้วมาผสมกัน จากนั้นเอาแป้งเปียกคลุกรวม เสร็จแล้วปั้นใส่แม่พิมพ์ เมื่อปั้นเป็นรูปแท่งแล้วนำไปตากแดดให้แห้งอีก 2-3 วัน โดยธูปสมุนไพรที่ทางกลุ่มทำจะมีความยาวประมาณแท่งละ 20 เซนติเมตร สามารถจุดไล่ยุงได้นานกว่า 20-30 นาที

“แรกๆ ก็ทำใช้เองในครัวเรือนและแบ่งปันเพื่อนบ้าน แต่พอได้ผลน่าพอใจจึงเริ่มถ่ายทอดความรู้ไปทั่วทั้ง ต.หนองฮี โดยวัตถุดิบทั้งหมดหาได้จากในท้องถิ่น แทบจะไม่ต้องลงทุนซื้อเลย นอกจากนั้นยังได้รับโอกาสนำธูปที่คิดค้นขึ้นไปวางขายตามงานสินค้าชุมชนต่างๆ จนมีคนสนใจมารับซื้อถึงบ้านเพื่อไปขายต่อด้วย” ไป่ กล่าว

สำหรับราคาขายธูปสมุนไพรไล่ยุงอยู่ที่แท่งละ 5 บาท ขณะนี้ทางกลุ่มมีสมาชิกมาร่วมทำงานประมาณ 40 คน และเครือข่ายที่จะช่วยงานตอนมีออร์เดอร์เข้ามามากๆ อีกนับร้อยคน เรียกว่ากลายเป็นรายได้เสริมหลังจากว่างเว้นจากการทำนาเป็นอาชีพหลัก

อุปสรรคของการทำธูปสมุนไพรคือ ยังไม่สามารถผลิตได้ในปริมาณมากๆ เนื่องจากขั้นตอนการตากแดดให้วัตถุดิบแห้งสนิทนั้นจะต้องตากที่แดดจัดๆ ไม่ให้ถูกความชื้นและใช้เวลานานกว่าสัปดาห์ ดังนั้น ในช่วงฤดูฝนจึงแทบทำไม่ได้เลย หรือหากใช้เครื่องอบแห้งก็จะไม่ได้กลิ่นหอมของสมุนไพร ซึ่งต้องได้รับการสนับสนุนเพื่อพัฒนาปรับปรุงต่อไป หากสนใจผลิตภัณฑ์ธูปสมุนไพรไล่ยุงของชุมชนติดต่อได้ที่ 087-482-7980