คำสาปของผู้ชนะ

สวัสดีค่ะคุณผู้อ่าน นี่ก็เข้าสู่ช่วงการเปิดภาคเรียนของสถาบันการศึกษาหลายๆ แห่งแล้วนะคะ เชื่อว่าคงมีคุณผู้อ่านไม่น้อยที่วุ่นวายอยู่กับการเตรียมบุตรหลานเข้าสู่โรงเรียน ซึ่งตัวดิฉันเองในระหว่างที่กำลังเตรียมการเรียนการสอนให้กับนักศึกษาอยู่เช่นเดียวกันนั้น ก็บังเอิญไปอ่านพบเจอเนื้อหาตอนหนึ่งที่มีความน่าสนใจมากทีเดียวเลยค่ะ จึงขอนำมาเล่าสู่ให้กับคุณผู้อ่านฟังกันในสัปดาห์นี้นะคะคุณผู้อ่านทราบมั้ยคะว่า ในทางเศรษฐศาสตร์มีแนวคิดหนึ่งที่บอกว่า ในการประมูลใดๆ ก็ตาม ไม่ว่าจะเป็นการประมูลซื้อสินค้าหรือประมูลงานที่เป็นแบบยื่นซองประกวดราคานั้น มักจะเกิดพฤติกรรมอย่างหนึ่งกับผู้ชนะการประมูล ที่เรียกว่า “The Winners’ Curse” หรือ “คำสาปของผู้ชนะการประมูล” โดยผู้ที่ชนะการประมูลมีโอกาสสูงมากที่จะซื้อสินค้า หรือประมูลงานมาได้ในราคาที่สูงเกินไป ที่เป็นเช่นนี้เพราะการที่ผู้เข้าร่วมประมูลแต่ละรายต่างก็พยายามจะยื่นเสนอราคาในระดับที่สูงๆ เพื่อให้ตนเองเป็นผู้ชนะการประมูล

นอกจากนี้ ยังมีความมั่นใจกับข้อมูลที่ตนเองใช้ประกอบการพิจารณาราคาที่แท้จริง หรือต้นทุนของสินค้ามากเกินไปอีกด้วย ในขณะที่ไม่มีโอกาสรู้เลยว่าผู้เข้าร่วมประมูลรายอื่นๆ นั้น ได้ยื่นเสนอราคาไปในระดับเท่าไร

อ่านแล้วก็อาจยังมีคุณผู้อ่านบางท่านไม่ค่อยเข้าใจนะคะ ดิฉันจึงขออนุญาตยกตัวอย่างเหตุการณ์หนึ่งเพื่อให้เห็นภาพชัดเจนมากยิ่งขึ้น สมมติว่ามีกิจการหนึ่งที่อยู่ในอุตสาหกรรมที่กำลังเติบโตและมีอนาคต ได้ประกาศขายกิจการและเปิดให้นักลงทุนมาประมูลซื้อ ผู้เข้าร่วมการประมูลแต่ละรายต่างก็ประเมินมูลค่าของกิจการนั้น เพื่อยื่นซองประกวดราคาตามมุมมอง และการวิเคราะห์ที่แตกต่างกันไปบนพื้นฐานของข้อมูลที่มี

ซึ่งก็อาจมีนักลงทุนบางรายที่ให้ราคาต่ำกว่าความเป็นจริง แต่ก็อาจจะมีไม่น้อยที่ให้ราคาสูงกว่าความเป็นจริง และในที่สุดผู้เข้าร่วมการประมูลที่เสนอราคาสูงที่สุดก็ชนะไป และได้กิจการนั้นมาพร้อมกับ “คำสาป” ที่อาจทำให้นักลงทุนผู้นั้นประสบกับความเสียหายในอนาคต จากการที่ประเมินรายได้ของกิจการนั้นสูงกว่าความเป็นจริง หรือประเมินต้นทุนที่เกิดขึ้นต่ำกว่าความเป็นจริง เพราะความอยากได้กิจการนั้นมา จนมองทุกอย่างในมุมมองที่เป็นบวกมากขึ้น จากการที่อยากจะชนะการประมูลมาก

ตัวอย่างหนึ่งที่ผู้ประกอบการธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ต้องพบเจอเป็นประจำ ก็คือ การประมูลจัดซื้อที่ดินที่บางรายต้องการนำไปพัฒนาโครงการบ้านจัดสรรหรืออาคารชุด บางรายก็นำไปพัฒนาโครงการประเภทศูนย์การค้า เซอร์วิสอพาร์ตเมนต์ ฯลฯ ซึ่งทั้งหมดล้วนแล้วแต่ต้องมีการศึกษาวิเคราะห์ความเป็นไปได้ในการพัฒนาโครงการทั้งสิ้น อาทิ การวิเคราะห์ต้นทุนและค่าใช้จ่ายของโครงการ หรือเงินลงทุนและผลตอบแทนทางการเงิน โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อวิเคราะห์ว่าโครงการที่จะพัฒนานั้นมีความเหมาะสมแก่การลงทุนหรือไม่

ทั้งนี้ ที่ดินจัดเป็นต้นทุนที่สำคัญตัวหนึ่ง ดังนั้นหากผู้ประกอบการรายใดต้องการที่ดินผืนนั้นมามากๆ จนกระทั่งประเมินรายได้ที่จะเกิดขึ้นจากการพัฒนาโครงการสูงเกิดความเป็นจริง ซึ่งแทนที่จะทำให้การพัฒนาโครงการนั้นได้รับผลตอบแทนที่ดีและประสบความสำเร็จ แต่กลับกลายเป็นว่าประสบปัญหาขาดทุน ไม่คุ้มค่ากับต้นทุนการดำเนินงานของโครงการหรือต้นทุนค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้น จนในที่สุดอาจถึงขั้นขนาดที่ไม่สามารถจะพัฒนาโครงการอะไรได้เลย

ดังนั้น การที่บริษัทชนะการประมูลไม่ว่าจะเป็นการประมูลซื้อกิจการหรือซื้อที่ดินก็ตามแต่ ก็ไม่ได้หมายความว่าจะเป็นโอกาสเสมอไปนะคะ เพราะบางครั้งมูลค่าที่จ่ายไปให้กับผู้ขายนั้นอาจแพงเกินไปจนอาจก่อให้เกิดความเสียหายอย่างร้ายแรงได้ ปรากฏการณ์ที่บริษัท “ชนะ” แต่กลับเป็น “สูญเสีย” เพราะมีการ “จ่าย” หรือคาดการณ์ “ต้นทุน” ที่ไม่เหมาะสมนี้ เรียกกันว่าเป็น “Winner’s Curse” หรือ “คำสาปของผู้ชนะ” ค่ะ