แนะลงทุนอินโดนีเซีย ระวังมาตรการกีดกัน

โดย...ปรียนิจ กุลตั้งเจริญ

อินโดนีเซียเป็นอีกหนึ่งประเทศเป้าหมายรองรับการลงทุนจากทั่วโลก รวมถึงนักลงทุนไทยที่เห็นถึงศักยภาพของอินโดนีเซีย แต่ยิ่งมีการลงทุนเข้าไปมากเท่าไร ประเทศเจ้าบ้านย่อมหามาตรการมาปกป้องธุรกิจภายในประเทศมากขึ้น จึงเป็นสิ่งที่นักลงทุนต้องระมัดระวังและติดตามการเปลี่ยนแปลงให้ดี

วิลาสินี โนนศรีชัย ผู้อำนวยการสำนักงานส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ (ทูตพาณิชย์) ณ กรุงจาการ์ตา ประเทศอินโดนีเซีย กล่าวภายในงานเสวนา ในหัวข้อ AEC : Sharing Experience เพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับผู้ประกอบการที่สนใจไปลงทุนในอาเซียน ว่า เศรษฐกิจของอินโดนีเซียเติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่อง เฉลี่ยอัตราการเติบโตที่ 6.36.5% ต่อปี ส่งผลให้มีการลงทุนจากต่างประเทศเข้ามามาก

แต่ในทางตรงกันข้าม กระแสการกีดกันทางการค้าในอินโดนีเซียก็เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องเช่นเดียวกัน มีทั้งมาตรการที่ไม่ใช่ภาษี การสร้างกำแพงกีดกันทางการค้า เพื่อปกป้องธุรกิจภายในประเทศ ตัวอย่างเช่น มาตรการห้ามนำเข้าทุเรียนจากประเทศไทย ซึ่งไทยได้รับผลกระทบมาก เพราะส่งออกทุเรียนไปอินโดนีเซียมากเป็นอันดับ 2 รองจากจีน ขณะเดียวกัน รัฐบาลอินโดนีเซียได้ดำเนินนโยบายเน้นการบริโภคสินค้าที่ผลิตในประเทศมากกว่าสนับสนุนการนำเข้าสินค้าจากต่างประเทศ จึงทำให้มีมาตรการกีดกันทางการค้าที่ไม่ใช่ภาษีออกมาค่อนข้างมาก

ดังนั้น การเข้าไปลงทุนผู้ประกอบการต้องศึกษากฎหมายอย่างรอบคอบ เช่น หากลงทุนไปนาน 5 ปี บริษัทต้องหาหุ้นส่วนธุรกิจภายในประเทศ หรือต้องขายสินค้าในประเทศ ธุรกิจประเภทไหนที่เข้าไปลงทุนแล้วมีเงื่อนไขต้องใช้วัตถุดิบ ซึ่งเป็นรายละเอียดปลีกย่อย จะส่งผลกระทบต่อการทำธุรกิจได้ง่าย แต่หากสามารถปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ได้แล้ว ก็จะเห็นว่ามีโอกาสมากในอินโดนีเซีย

ขจรพงศ์ คำดี กรรมการผู้จัดการ บริษัท เอ็นเนอร์ยี่ เอิร์ธ เจ้าของเหมืองถ่านหินในอินโดนีเซีย กล่าวว่า มีข้อจำกัดเกี่ยวกับกฎหมายที่พยายามออกมาเพื่อรักษาผลประโยชน์ภายในประเทศ ผู้ประกอบการไทยจึงต้องพร้อมรับมือ เพราะจะมีการเปลี่ยนแปลงหรือออกกฎระเบียบใหม่อยู่ตลอดเวลา หรือบางครั้งออกกฎมาแล้วเห็นว่าประเทศเสียประโยชน์ ก็สามารถยกเลิกได้ภายในเวลาอันรวดเร็ว

ขณะที่ความแตกต่างด้านวัฒนธรรมก็เป็นสิ่งสำคัญ ผู้ประกอบการต้องพยายามปรับตัวให้เข้ากับสังคมของอินโดนีเซีย

สำหรับคำแนะนำในการไปลงทุนในอินโดนีเซีย คือต้องหาพันธมิตรทางการค้าท้องถิ่นที่ดี แล้วให้พันธมิตรเป็นผู้ดำเนินการด้านการขออนุญาตทั้งหมด ซึ่งจะทำให้ง่ายขึ้น และต้องทำนโยบายรับผิดชอบต่อสังคมเพื่อให้เป็นที่ยอมรับจากคนในท้องถิ่น

พุทธิพงษ์ อารีรอบ ผู้จัดการสำนักงานประสานงานการลงทุน บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย กล่าวว่า เมื่อ 23 ปีที่ผ่านมา บริษัทได้ขยายการลงทุนในอินโดนีเซียอย่างเข้มข้น และได้เผชิญกับข้อจำกัดต่างๆ เช่น ผู้ผลิตสินค้าที่อินโดนีเซียห้ามนำเข้าสินค้าที่ตัวเองผลิตได้มาขาย ซึ่งทางบริษัทผลิตผงพีวีซีในอินโดนีเซีย แต่เมื่อความต้องการเพิ่มมากขึ้นจะนำเข้าสินค้าจากไทยและเวียดนามมาขายเพิ่มก็ไม่สามารถทำได้ เพราะทางอินโดนีเซียต้องการให้มีการขยายการลงทุนเพิ่มเติม

วิเทศไมตรี เลกะกุล กรรมการผู้จัดการ บริษัท พีที อินโดนีเซีย ไทย ซัมมิต ออโต้ กล่าวว่า การเข้าไปทำธุรกิจครั้งแรกพบกับปัญหามากเพราะไม่มั่นใจในตลาด การลงทุนเบื้องต้นจะไม่ซื้ออสังหาริมทรัพย์เพื่อป้องกันความเสี่ยง ขณะที่ปัญหาเรื่องกฎหมายส่วนใหญ่จะพบวิธีปฏิบัติที่เป็นขนบธรรมเนียมที่คนอินโดนีเซียปฏิบัติตามกันมา ซึ่งต่างชาติที่เข้าไปต้องศึกษาอย่างดี

ทั้งนี้ ไม่ว่าจะเข้าไปลงทุนในประเทศไหนก็ย่อมต้องเจอปัญหาที่แตกต่างกันไป แต่สำหรับประเทศอินโดนีเซียแล้ว หากมองให้ดีจะเห็นถึงโอกาสมหาศาลสำหรับนักลงทุนไทย