สถานะคงค้าง คืออะไร ทำไมต้องสนใจ

สถานะคงค้าง หรือที่มักเรียกกันสั้นๆ ว่า โอไอ (OI) มาจากตัวย่อของคำว่า Open Interest เป็นตัวเลขที่ชี้ว่ามีสัญญาซื้อขายล่วงหน้าที่ยังมีผลผูกพันระหว่างผู้ซื้อและผู้ขายจำนวนเท่าไร โดยจำนวนโอไอจะมีการปรับเปลี่ยนขึ้นลงอยู่เสมอ ขึ้นอยู่กับว่าการซื้อขายที่เกิดขึ้นเป็นการเปิดสถานะ (Open) หรือปิดสถานะ (Close)

ที่กล่าวเช่นนี้ เพราะ Futures และ Options ที่ซื้อขายใน TFEX นั้น เกิดจากการตกลงราคาซื้อของผู้ซื้อ (Long) และราคาขายของผู้ขาย (Short) โดยหากเป็นการซื้อขายครั้งแรกของทั้งผู้ซื้อและผู้ขาย โดยที่ทั้งคู่ไม่เคยมีสัญญานี้มาก่อน การจับคู่กันก็จะถือว่าเป็นการสร้างสัญญาใหม่ระหว่างคนสองฝั่ง หรือที่เรียกว่า “เปิดสัญญา” นั่นเอง ซึ่งการเปิดสัญญาใหม่นี้จะทำให้เกิด “สถานะคงค้างของสัญญา” เพิ่มขึ้น

แต่หากผู้ลงทุนเปิดสัญญาไปแล้ว และไม่ต้องการถือสัญญาอีกต่อไป ผู้ลงทุนอาจตัดสินใจยุติพันธะผูกพันที่สร้างไว้ ด้วยการปิดสถานะของสัญญา ซึ่งหากปิดสถานะด้วยการขายสัญญาต่อให้ผู้ลงทุนใหม่ โดยให้มาถือสัญญาแทนตน สถานะคงค้างก็จะยังคงมีจำนวนเท่าเดิม ไม่ลดลง แต่หากเป็นการขายสัญญาต่อให้ผู้ลงทุนที่เดิมที่เคยเปิดสัญญาไว้และต้องการปิดสถานะเช่นกัน สถานะคงค้างโดยรวมก็จะลดลง

สมมติให้วันนี้เป็นวันแรกของการซื้อขาย KTBU13 โดย นาย ก. ส่งคำสั่งซื้อแบบเปิดสถานะ (Open Long) 1 สัญญา และจับคู่กับราคาขายที่ นาย ข. ได้ส่งเข้ามา โดยที่นาย ข. เองก็ไม่เคยเปิดสถานะของสัญญามาก่อน รายการซื้อขายที่เกิดขึ้นนี้ ก็จะทำให้เกิดสัญญาใหม่ หรือมีสถานะคงค้างเพิ่มขึ้น 1 สัญญา

หากต่อมา นาย ก. ต้องการปิดภาระผูกพันที่เคยทำไว้ก่อนหน้า โดยส่งคำสั่งขายแบบปิดสัญญา (Close Short) และไปจับคู่กับคำสั่งซื้อของนาย ค. ซึ่งเป็นผู้ลงทุนใหม่ ไม่เคยมีสถานะมาก่อน (Open Long) การจับคู่ระหว่างนาย ก. และ ค. นี้ จะทำให้ปริมาณการซื้อขายเพิ่มขึ้น แต่ไม่ส่งผลกระทบต่อสถานะคงค้าง เพราะการที่ นาย ก. ปิดสถานะ จะมี นาย ค. เข้ามาแทนที่ในด้านคนขาย ทำให้สถานะคงค้างโดยรวมไม่เปลี่ยนแปลง

โอไอจะสะท้อนให้เห็นถึงสภาพคล่องในการซื้อขาย และยังสะท้อนความมั่นใจของผู้ลงทุนในการลงทุน เช่น หากปริมาณการซื้อขายโดยรวมเพิ่มขึ้น และโอไอเพิ่มในทิศทางเดียวกัน ก็แสดงว่าผู้ลงทุนมีความมั่นใจในการถือสัญญา ในทางกลับกัน หากปริมาณการซื้อขายสูง แต่โอไอลดลงเรื่อยๆ ก็แสดงว่าปริมาณการซื้อขายที่เกิดขึ้น เป็นการซื้อขายเพื่อปิดสัญญา ซึ่งก็ถือเป็นสัญญาณในการวิเคราะห์ที่หลายท่านใช้ประกอบในการวิเคราะห์ทางเทคนิคเพื่อตัดสินใจเข้าออกจากตลาด