ผอ. UNESCO ชมไทยเจ้าภาพจัดประชุมระดับโลก เปิดเวทีถกจริยธรรม AI

 

Audrey Azoulay ผู้อำนวยการใหญ่ขององค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ได้กล่าวสุนทรพจน์เปิดการประชุม "The 3rd UNESCO Global Forum on the Ethics of AI 2025" ซึ่งจัดขึ้น ณ โรงแรมเซ็นทาราแกรนด์ เซ็นทรัลเวิลด์ ระหว่างวันที่ 24-27 มิถุนายน 2568 

 

โดยแสดงความขอบคุณรัฐบาลไทยและนายกรัฐมนตรี สำหรับการเป็นเจ้าภาพจัดงาน พร้อมยกย่องประเทศไทยในฐานะดินแดนที่วัฒนธรรม ประเพณีและความทันสมัยสามารถก้าวเดินไปพร้อมกันได้อย่างลงตัว

 

 

ทั้งยังเป็นสถานที่ที่เหมาะสมอย่างยิ่งในการหารือถึงประเด็นท้าทายทางจริยธรรมของการปฏิวัติทางมานุษยวิทยาครั้งสำคัญอย่าง "ปัญญาประดิษฐ์" หรือ AI

 

"เป็นเกียรติอย่างยิ่งที่ได้มาร่วมการประชุมที่กรุงเทพฯ ประเทศไทยเป็นหนึ่งในประเทศที่มีการเชื่อมต่อทางเทคโนโลยีสูงที่สุดในโลก และในขณะเดียวกันก็เป็นแหล่งวัฒนธรรมที่หยั่งรากลึก ซึ่งยูเนสโกภูมิใจที่ได้เป็นพันธมิตรมายาวนานในการอนุรักษ์และส่งเสริมมรดกอันล้ำค่า" - Audrey Azoulay 

 

ผู้อำนวยการใหญ่ยูเนสโกยังได้อ้างอิงถึงมรดกโลกของไทย 8 แห่ง ตั้งแต่เมืองประวัติศาสตร์สุโขทัย อุทยานประวัติศาสตร์ภูพระบาท

 

ไปจนถึงอาหารขึ้นชื่อของไทยอย่าง "ต้มยำกุ้ง" ซึ่งได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ในปี 2023

 

ศักยภาพและความท้าทายของ AI

 

Audrey Azoulay เน้นย้ำว่า AI มีศักยภาพมหาศาลในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ ทำให้การสาธารณสุขเข้าถึงง่ายขึ้นแม้ในพื้นที่ห่างไกล และเพิ่มผลผลิตทางการเกษตร 

 

อย่างไรก็ตาม AI ก็มาพร้อมกับความท้าทายที่สำคัญ โดยเฉพาะความเสี่ยงที่จะยิ่งเพิ่มความเหลื่อมล้ำระหว่างผู้ที่สามารถเข้าถึงและใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีนี้ได้ กับผู้ที่ถูกทิ้งไว้ข้างหลัง

 

"การพัฒนา AI เป็นปรากฏการณ์ระดับโลกที่ต้องอาศัยความร่วมมือระหว่างประเทศ ภารกิจของยูเนสโกคือการเตรียมโลกให้พร้อมสำหรับ AI และเตรียม AI ให้พร้อมสำหรับโลก เพื่อให้แน่ใจว่าเทคโนโลยีนี้จะรับใช้ประโยชน์ส่วนรวม"

 

 

บทบาทของยูเนสโกในการวางมาตรฐานจริยธรรม AI

 

ยูเนสโกได้สร้างประวัติศาสตร์ในปี 2021 เมื่อประเทศสมาชิกทั้ง 193 ประเทศมีมติเป็นเอกฉันท์รับรอง "ข้อเสนอแนะว่าด้วยจริยธรรมของปัญญาประดิษฐ์" (Recommendation on the Ethics of AI)

 

ซึ่งถือเป็นมาตรฐานทางจริยธรรมสากลฉบับแรกและฉบับเดียวของโลกเกี่ยวกับ AI จวบจนปัจจุบัน

 

เพื่อนำข้อเสนอแนะดังกล่าวไปสู่การปฏิบัติ ยูเนสโกได้ดำเนินงาน ดังนี้:

 

• ความร่วมมือกับภาคส่วนต่างๆ: จัดตั้งสภาธุรกิจเพื่อจริยธรรม AI (Business Council for the Ethics of AI) ซึ่งมีสมาชิกรวมถึง Microsoft และกำลังจะเปิดตัวเครือข่ายองค์กรภาคประชาสังคมระดับโลกที่กรุงเทพฯ เพื่อส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน

 

• เวทีพหุภาคี: มีบทบาทสำคัญในการผลักดันประเด็นจริยธรรม AI ในเวที G7 และ G20 โดยในปีนี้ยูเนสโกจะเป็นหน่วยงานหลักในคณะทำงานเฉพาะกิจด้าน AI ของกลุ่ม G20

 

• การสนับสนุนระดับภูมิภาคและระดับชาติ: ข้อเสนอแนะของยูเนสโกได้ถูกนำไปใช้อ้างอิงในแนวทางการกำกับดูแลและจริยธรรม AI ของอาเซียน (ASEAN) และเป็นแรงบันดาลใจให้เกิดยุทธศาสตร์ระดับทวีปว่าด้วย AI ของสหภาพแอฟริกา (African Union)

 

• เครื่องมือประเมินความพร้อม (Readiness Assessment Methodology): ยูเนสโกได้พัฒนาเครื่องมือนี้เพื่อช่วยเหลือประเทศสมาชิกในการนำมาตรฐานจริยธรรมไปปรับใช้ ซึ่งปัจจุบันมีกว่า 70 ประเทศทั่วโลกกำลังดำเนินการ รวมถึง 7 ใน 10 ประเทศอาเซียน และประเทศไทยเป็นหนึ่งในนั้น

 

• การฝึกอบรม: ได้มีการฝึกอบรมผู้พิพากษาและบุคลากรในกระบวนการยุติธรรมแล้วกว่า 8,000 คนทั่วโลกเกี่ยวกับความท้าทายทางจริยธรรมของ AI

 

นอกจากนี้ Audrey Azoulay ยังได้ประกาศข่าวสำคัญในที่ประชุมถึงการจัดตั้ง "เครือข่ายหน่วยงานกำกับดูแลด้าน AI ระดับโลกของยูเนสโก" (UNESCO's new global network of competence supervisory authorities on AI)

 

ซึ่งจะเปิดตัวอย่างเป็นทางการที่กรุงเทพฯ โดยมีเป้าหมายเพื่อสนับสนุนผู้กำหนดนโยบายในการพัฒนาแนวทางปฏิบัติทางจริยธรรม

 

"ปัญญาประดิษฐ์กำลังเปลี่ยนวิถีการทำงาน การเรียนรู้ และการเชื่อมโยงถึงกันของมนุษย์อย่างลึกซึ้ง ณ จุดเปลี่ยนที่สำคัญนี้ เป็นหน้าที่ของเราทุกคนที่จะต้องร่วมกันกำหนดทิศทางของ AI ให้สอดคล้องกับคุณค่าทางจริยธรรมที่เรายึดมั่น"

 

Audrey Azoulay กล่าวทิ้งท้าย พร้อมขอบคุณประเทศไทยอีกครั้งที่เป็นเจ้าภาพในการส่งสาส์นที่สำคัญนี้ไปทั่วโลก