อนาคตโลก AI “จีน vs สหรัฐฯ” ใครจะกุมความได้เปรียบ?

การเปิดตัวโมเดลปัญญาประดิษฐ์ของ DeepSeek ที่มีประสิทธิภาพเทียบเท่ากับ o1 ของ OpenAI แต่มาพร้อมต้นทุนที่ต่ำกว่าอย่างน่าตกใจ ได้สร้างความตกตะลึงให้กับนักลงทุนและนักวิเคราะห์ทั่วโลก จนตลาดหุ้นผันผวนอย่างหนัก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง Nvidia บริษัทผู้ผลิตชิปและเทคโนโลยี AI ยักษ์ใหญ่ที่สูญเสียมูลค่าตลาดไปกว่า 5 แสนล้านดอลลาร์ภายในวันเดียว ซึ่งถือเป็นการสูญเสียมูลค่าที่มากที่สุดเป็นประวัติการณ์ของบริษัทใดๆ ในวอลล์สตรีท ซึ่งความเคลื่อนไหวนี้ทำให้นักลงทุนเริ่มตั้งคำถามถึงอนาคตความเป็นผู้นำด้าน AI ของบริษัทสัญชาติอเมริกัน

ประธานาธิบดี Donald Trump ได้ออกมากล่าวว่า DeepSeek เป็น "สัญญาณเตือน" ที่ต้องจับตาสำหรับสหรัฐฯ กลับกัน ทางฝั่งจีนแผ่นดินใหญ่ Liang Wenfeng ผู้ก่อตั้ง DeepSeek ได้รับการยกย่องให้เป็นวีรชนของชาติ และได้รับเชิญให้เข้าร่วมการประชุมสุดยอดที่จัดขึ้นโดยนายกรัฐมนตรี Li Qiang

ความสำเร็จของ DeepSeek สะท้อนให้เห็นถึงความก้าวหน้าอย่างรวดเร็วของจีนในการพัฒนาเทคโนโลยี AI ซึ่งสามารถไล่ตามการพัฒนา AI ของสหรัฐฯ ได้แบบหายใจรดต้นคอ

อย่างไรก็ตาม DeepSeek ไม่ใช่ผู้เล่นรายเดียวในสมรภูมิ AI แห่งนี้ แม้จะอยู่ภายใต้ข้อจำกัดจากการคว่ำบาตรทางเทคโนโลยีของสหรัฐฯ โดย Matt Sheehan ผู้เชี่ยวชาญด้าน AI ของจีนจาก Carnegie Endowment for International Peace กล่าวว่า "หากรัฐบาลสหรัฐฯ คิดว่าการกำจัด DeepSeek แค่รายเดียวจะทำให้ทุกอย่างกลับสู่สถานการณ์ปกติ พวกเขาคงต้องเจอกับความประหลาดใจ"

ในช่วงไม่กี่สัปดาห์ที่ผ่านมา บริษัทเทคโนโลยีจีนหลายแห่งได้ทยอยเปิดตัวโมเดล AI รุ่นล่าสุดของตน ซึ่งแต่ละบริษัทต่างก็อ้างว่าโมเดลของตนนั้นมีประสิทธิภาพเทียบเท่าหรือเหนือกว่า DeepSeek และ OpenAI

แล้วบริษัท AI จีนรายใดบ้างที่มีศักยภาพที่จะเทียบชั้น DeepSeek ได้?

Alibaba Cloud

ในวันที่ 29 มกราคม ซึ่งเป็นวันแรกของเทศกาลตรุษจีน Alibaba Cloud บริษัทเทคโนโลยีชั้นนำของจีนในเครือ Alibaba ได้เปิดตัว Qwen 2.5-Max ซึ่งเป็นโมเดล AI Qwen 2.5 รุ่นปรับปรุงใหม่ล่าสุด

ทาง Alibaba Cloud เผยว่า Qwen 2.5-Max มีประสิทธิภาพที่เหนือกว่า DeepSeek V3 และ Llama 3.1 ของ Meta ในการทดสอบมาตรฐาน 11 รายการ พร้อมกับประกาศความมั่นใจใน Qwen 2.5-Max รุ่นต่อไปที่จะพัฒนาขึ้น

นักวิเคราะห์บางส่วนมองว่าการที่ Alibaba Cloud  เลือกเปิดตัว Qwen 2.5-Max ช่วงที่ธุรกิจในจีนปิดทำการเนื่องในวันหยุดยาวนั้น สะท้อนให้เห็นถึงแรงกดดันที่ DeepSeek สร้างไว้ในตลาดภายในประเทศ แต่ Matt ก็ให้ความเห็นว่า อาจเป็นหนึ่งในความพยายามที่จะเกาะกระแสความสนใจในโมเดล AI ของจีนที่ DeepSeek จุดประกายขึ้นมาก็ได้

Zhipu

Zhipu เป็นสตาร์ทอัพจากปักกิ่งที่ได้รับการสนับสนุนจาก Alibaba พวกเขาเป็นที่รู้จักในฐานะหนึ่งใน "เสือ AI" ของจีน และเพิ่งตกเป็นข่าวเมื่อเร็วๆ นี้ ไม่ใช่เพราะความสำเร็จด้าน AI แต่เป็นเพราะการถูกรัฐบาลสหรัฐฯ ขึ้นบัญชีดำ เมื่อวันที่ 15 มกราคม Zhipu เป็นหนึ่งในบริษัทจีนกว่า 20 แห่งที่ถูกเพิ่มเข้าไปในรายชื่อการค้าที่ถูกจำกัดของสหรัฐฯ โดย Zhipu ถูกกล่าวหาว่ามีส่วนช่วยในการพัฒนาเทคโนโลยี AI เพื่อใช้ในกองทัพจีน ขณะที่ทางบริษัทได้ออกมาปฏิเสธข้อกล่าวหานี้และยืนยันว่าไม่มีมูลความจริง

แม้จะมีข้อกล่าวหาเรื่องการสนับสนุนด้านการทหาร แต่ความก้าวหน้าของ Zhipu ในด้าน AI ก็เป็นไปอย่างรวดเร็ว ผลิตภัณฑ์ล่าสุดของพวกเขาคือ AutoGLM แอปพลิเคชันผู้ช่วย AI ที่เปิดตัวเมื่อเดือนตุลาคมปีที่แล้ว ซึ่งช่วยให้ผู้ใช้สามารถควบคุมสมาร์ทโฟนของตนเองได้ด้วยคำสั่งเสียงที่ซับซ้อน

Moonshot AI

ในวันเดียวกับที่ DeepSeek เปิดตัวโมเดล R1 เมื่อวันที่ 20 มกราคม สตาร์ทอัพจีนอีกแห่งก็ได้เปิดตัว LLM ที่อ้างว่าสามารถเทียบชั้น o1 ของ OpenAI ในด้านคณิตศาสตร์และการให้เหตุผลได้เช่นกัน

Moonshot AI เป็นสตาร์ทอัพ AI อีกแห่งที่ได้รับการสนับสนุนโดย Alibaba ตั้งอยู่ในปักกิ่งและมีมูลค่าบริษัท 3.3 พันล้านดอลลาร์ ต่างจาก Alibaba ที่เป็นบริษัทขนาดใหญ่ซึ่งก่อตั้งขึ้นในปี 1999 Moonshot AI เป็นบริษัทน้องใหม่ที่เพิ่งก่อตั้งขึ้นในปี 2023 เช่นเดียวกับ DeepSeek

ผลิตภัณฑ์ของพวกเขา Kimi k1.5 เป็นรุ่นอัปเกรดของ Kimi ซึ่งเปิดตัวไปเมื่อเดือนตุลาคมปีที่แล้ว Kimi ได้รับความสนใจจากการเป็นผู้ช่วย AI ตัวแรกที่สามารถประมวลผลตัวอักษรจีนได้ถึง 200,000 ตัวในการสั่งการเพียงครั้งเดียว และต่อมา Moonshot AI ได้ประกาศว่า Kimi ได้รับการอัปเกรดให้สามารถรองรับตัวอักษรจีนได้มากถึง 2 ล้านตัว

Moonshot AI อยู่ในกลุ่มบริษัทสตาร์ทอัพแถวหน้าของจีนและคงไม่น่าแปลกใจถ้า Moonshot หรือ Zhipu จะกลายเป็นโมเดล AI ที่มีประสิทธิภาพเทียบเท่าหรือใกล้เคียงกับ DeepSeek ในอีกไม่กี่สัปดาห์หรือเดือนข้างหน้า

ByteDance

อีกหนึ่งการเปิดตัวในช่วงตรุษจีนมาจาก ByteDance บริษัทแม่ของ TikTok เมื่อวันที่ 29 มกราคม พวกเขาได้เปิดตัว Doubao-1.5-pro ซึ่งเป็นรุ่นอัปเกรดของโมเดล AI ตัวหลักของบริษัท และอ้างว่ามีประสิทธิภาพเหนือกว่า o1 ของ OpenAI 

นอกจากประสิทธิภาพแล้ว บริษัทจีนยังแข่งขันกับคู่แข่งจากสหรัฐฯ ในด้านราคาอีกด้วย Doubao รุ่นที่ทรงพลังที่สุดมีราคาอยู่ที่ 9 หยวนต่อล้านโทเค็น ซึ่งถูกกว่า DeepSeek-R1 เกือบครึ่งหนึ่ง เมื่อเทียบกับ o1 ของ OpenAI ซึ่งมีค่าใช้จ่ายเทียบเท่ากับ 438 หยวนสำหรับการใช้งานในปริมาณเท่ากัน

Tencent

Tencent เป็นที่รู้จักกันเป็นอย่างดีในด้านเกมและ WeChat แอปพลิเคชันแชทที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย ก็มีความก้าวหน้าในด้าน AI เช่นกัน โมเดลเรือธงของพวกเขาคือ Hunyuan ซึ่งเป็นเครื่องมือสร้างวิดีโอจากข้อความ โดย Tencent  อ้างว่า Hunyuan มีประสิทธิภาพเทียบเท่ากับ Llama 3.1 ของ Meta และมีการประเมินว่า Hunyuan ใช้พลังการประมวลผลในการฝึกฝนน้อยกว่า Llama ของ Meta ประมาณหนึ่งในสิบ

การแข่งขันที่ดุเดือดในโลก AI

การแข่งขันในโลก AI กำลังทวีความรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ โดยมีผู้เล่นหน้าใหม่จากจีนที่พร้อมจะท้าชิงความเป็นผู้นำจากสหรัฐฯ DeepSeek เป็นเพียงหนึ่งในผู้เล่นหลายรายที่กำลังสร้างความเปลี่ยนแปลงในแวดวงนี้ และเราคงต้องจับตาดูต่อไปว่าใครจะเป็นผู้ชนะในสมรภูมินี้