ตลาดข้าวเดือด อาเซียนพัฒนาพันธุ์สู้

สถานการณ์ค้าข้าวโลกในปี 2562 มีแนวโน้มแข่งขันรุนแรงมากขึ้น เนื่องจากหลายประเทศต่างพัฒนาสายพันธุ์ข้าว เพื่อแย่งชิงส่วนแบ่งตลาดข้าวในเวทีโลก ซึ่งไทยจะไม่ได้มีคู่แข่งขันส่งออกข้าวเฉพาะอินเดียและเวียดนามอีกต่อไป เพราะหลายประเทศในอาเซียนและเอเชียต่างพัฒนาอุตสาหกรรมข้าวในการชิงเค้กตลาดข้าวที่มีมูลค่ามหาศาล

เจริญ เหล่าธรรมทัศน์ นายกสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย ระบุว่า ความสามารถในการแข่งขันข้าวไทยลดลงเรื่อยๆ เพราะไทยมีคู่แข่งเพิ่มมากขึ้น ซึ่งหลายประเทศเพื่อนบ้านของไทยเริ่มน่ากลัวมากขึ้น โดยเฉพาะเมียนมาที่หลังเปิดประเทศได้ไม่นาน แต่กลับสามารถส่งออกได้มากถึง 3 ล้านตัน/ปี ขณะที่เวียดนามส่งออกได้ 7 ล้านตัน และมีความโดดเด่นในเรื่องมีข้าวนิ่ม ซึ่งเป็นข้าวที่ต้องการของโลก โดยเฉพาะจีนที่เป็นผู้นำเข้าข้าวรายใหญ่ของโลก โดยมีการนำเข้าข้าวทุกชนิดปีละกว่า 8 ล้านตัน

นอกจากนี้ ยังมีกัมพูชาที่มีการส่งออกข้าวเพิ่มมากขึ้น จากเดิมส่งออกได้แค่หลักหมื่นก็เพิ่มขึ้นเป็น 1.3 ล้านตัน/ปี และยังมีการแข่งขันรุนแรงจากประเทศผู้ผลิตรายใหญ่ของโลกอย่างอินเดีย ที่ขณะนี้เป็นผู้ส่งออกข้าวรายใหญ่ของโลกที่ 12 ล้านตัน/ปี ดังนั้นไทยต้องมีการเตรียมรับมือจากสถานการณ์ที่เปลี่ยนไป เพื่อรักษาตลาดข้าวไทยให้ยั่งยืน

“ส่วนกรณีที่ข้าวหอมของกัมพูชาชนะไทยในเวทีการประกวดที่เวียดนามนั้น เพราะกัมพูชามีความเข้มงวดและเอาจริงเอาจังกับเรื่องประสิทธิภาพและการจัดเก็บ ทำให้เมื่อนำข้าวเข้าสู่เวทีประกวดจึงได้อันดับที่ดี ซึ่งทำให้ไทยต้องย้อนกลับมาดูตัวเองมากขึ้น ตั้งแต่กระบวนการผลิต จัดเก็บและกระจายข้าว” เจริญ กล่าว

ขณะที่ข้อมูลจากรายงาน “Rice : World Markets and Trade” ประจำเดือน ต.ค. 2561 ของกระทรวงเกษตรสหรัฐ (USDA) ได้มีการประเมินการค้าข้าวของโลก (ส่งออก-นำเข้า) ในปี 2562 จะมีปริมาณสูงสุดเป็นประวัติการณ์ที่ 49.7 ล้านตันข้าวสาร เพิ่มขึ้นประมาณ 1.4% เมื่อเทียบกับปี 2561 ที่คาดว่าจะมีการค้าข้าวประมาณ 49 ล้านตันข้าวสาร โดยคาดว่าในปี 2562 จีนจะนำเข้าประมาณ 5 ล้านตัน เท่ากับปี 2561 ส่วนไนจีเรียคาดว่าในปี 2561 จะนำเข้าจำนวน 2.6 ล้านตัน และปี 2562 นำเข้าเพิ่มขึ้นเป็น 3 ล้านตัน

สำหรับฟิลิปปินส์ ในปี 2562 คาดว่านำเข้า 1.8 ล้านตัน อิหร่านคาดว่าจะนำเข้า 1.4 ล้านตัน ซาอุดิอาระเบีย อิรัก และเซเนกัล คาดว่าจะนำเข้าประเทศละ 1.3 ล้านตัน อินโดนีเซีย คาดว่าจะนำเข้า 1.2 ล้านตัน บังกลาเทศคาดว่าจะนำเข้า 1.1 ล้านตัน มาเลเซียและแอฟริกาใต้คาดว่าจะนำเข้าประเทศละ 1 ล้านตัน สหรัฐและสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ คาดว่าจะนำเข้าประเทศละ 9 แสนตัน

นอกจากนี้ USDA ยังได้ประเมินประเทศผู้ส่งออกข้าว โดยในปี 2562 คาดว่าไทยจะส่งออกได้ประมาณ 11 ล้านตัน เพิ่มขึ้น 4.8% เมื่อเทียบกับปี 2561 ที่คาดว่าจะส่งออกได้ประมาณ 10.5 ล้านตัน ส่วนอินเดียคาดว่าในปี 2562 จะส่งออกได้ 13 ล้านตัน เท่ากับที่คาดว่าจะส่งออกได้ในปี 2561 ขณะที่เวียดนามคาดว่าจะส่งออก 7 ล้านตัน เท่ากับที่คาดว่าส่งออกได้ในปี 2561 ปากีสถานคาดว่าจะส่งออกได้ 4.3 ล้านตัน เท่ากับปี 2561 เมียนมาคาดว่าจะส่งออก 3.2 ล้านตัน เพิ่มขึ้นจากปี 2561 ที่คาดว่าจะส่งออก 3.1 ล้านตัน