posttoday

สินค้าเกษตรสู่ตลาดจีน

06 เมษายน 2561

โดย...รศ.ดร.อัทธ์ พิศาลวานิช ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษา การค้าระหว่างประเทศมหาวิทยาลัยหอการค้าไทย

โดย...รศ.ดร.อัทธ์ พิศาลวานิช  ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษา การค้าระหว่างประเทศมหาวิทยาลัยหอการค้าไทย

ในสัปดาห์นี้ ผมมีงานบรรยายอยู่ 2 งาน งานแรกคือการบรรยายหัวข้อ "การค้า ต่างประเทศกับการพัฒนาจังหวัดสุราษฎร์ธานี" จัดโดยสำนักงานจังหวัดสุราษฎร์ธานี ผู้ฟังเป็นข้าราชการภายในจังหวัด และงานที่สองคือการบรรยายของกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง "การตลาดสมุนไพรไทย" ผู้ฟังเป็นบุคคลทั่วไปที่สนใจเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์สมุนไพร แต่บทความนี้จะนำเนื้อหาที่ผมบรรยายที่ จ.สุราษฎร์ฯ มานำเสนอครับ

จ.สุราษฎร์ฯ เป็นเหมือนๆ กับจังหวัดอื่นของภาคใต้ที่มีสินค้าเกษตรหลายอย่าง หลักๆ เท่าที่ผมมีข้อมูลและเคยทำวิจัยมา ได้แก่ ยางพารา ปาล์มน้ำมัน ผลไม้ และผลิตภัณฑ์ อย่างไรก็ตาม สุราษฎร์ฯ มีของดีอีกเยอะครับ เช่น ไอศกรีม ไข่แข็ง ไอศกรีมไข่เค็ม และไอศกรีมหอยนางรม (มีที่เดียวในโลก) นอกจากนี้มีสินค้าที่ได้การขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) ของจังหวัดคือ ไข่เค็มไชยา เงาะนาสาร และมะพร้าวของเกาะพงัน (เนื้อหนา ลูกใหญ่ มีกะทิเยอะ)

ผมขอเริ่มจากยางพาราก่อน สุราษฎร์ฯ เป็นหนึ่งจังหวัดที่ผลิตยางพารามาก ซึ่งส่งขายไปยังประเทศจีน โดยมีน้ำยางข้นมากที่สุดของโลก ตามด้วยมาเลเซีย โดยจีนนำเข้าจากประเทศไทยเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ปี 2548 นำเข้า 1.5 แสนตัน ปี 2560 นำเข้า 4 แสนตัน ในขณะที่มาเลเซียก็นำเข้าจากประเทศไทยเช่นกัน แต่ตัวเลขการนำเข้า "ทรงตัว" อยู่ที่ 3 แสนตัน (ประเทศไทยผลิตน้ำยางข้นปีละ 8 แสนตัน) ในขณะที่สัดส่วนร้อยละ 25 เป็นการผลิตยางแผ่น และยางแท่งร้อยละ 41

นอกจากยางพาราขั้นกลางแล้ว ผลิตภัณฑ์ยางพาราของสุราษฎร์ฯ ที่สามารถขายในตลาดจีนคือ หมอนยางพาราที่ผลิตโดยกลุ่มสหกรณ์ หรือวิสาหกิจชุมชนของสุราษฎร์ฯ ขายกันใบละ 500 บาท ขายปลีกในห้างใหญ่ใบละมากกว่า 1,000-2,000 บาท มูลค่าของหมอนยางไทยในตลาดจีนอยู่ที่ 5.2 หมื่นล้านบาท

ปัจจุบันคนจีนใช้หมอนยางอยู่ร้อยละ 4 ของประชากรทั้งหมด อีก 5 ปีข้างหน้า ถ้าไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลง คือจีนยังไม่คิดอะไรมาทดแทนที่ใกล้เคียงกับหมอนยางพาราไทย ขนาดมูลค่าตลาดของจีนจะโตไปที่ 3 แสนล้านบาท มีคนจีนจะใช้หมอนยางพาราเพิ่มเป็น 15% ของประชากรทั้งหมด โดยมณฑลที่มีความต้องการหมอนยางมากในอีก 5 ปีข้างหน้า จะเป็นมณฑลแถบฝั่งตะวันออกที่มีความต้องการมาก ได้แก่ มณฑลกวางตุ้ง (Guangdong) ฝู้เจี่ยน (Fujian) เจ้อเจียง (Zhejiang) เจียงซู (Jiangsu) และซานตง (Shandong) ตามด้วยมณฑลชั้นในอย่างอันฮุย (Anhui) และเหอหนาน (Henan)

ผลิตภัณฑ์สมุนไพรของสุราษฎร์ฯ เป็นอีกหนึ่งสินค้าที่สามารถไปขายในตลาดจีนได้ มีทั้งหมด 6 ประเภท คือ 1.ประเภทผลิตภัณฑ์สมุนไพรที่แก้ปวดเมื่อย เช่น น้ำมันนวดต่างๆ 2.กลุ่มผลิตภัณฑ์ที่ใช้ในธุรกิจสปา เช่น ครีมนวด ครีมอาบน้ำ และครีมบำรุงผิวพรรณ แต่ต้องมีกลิ่นดอกไม้ อย่ามีกลิ่นสมุนไพรมากนัก 3.กลุ่มผลิตภัณฑ์ยาดมและยาหม่อง เพราะยังมีความต้องการอีกมาก 4.ครีมทาหน้า ประเทศจีนผลิตน้อยมาก ส่วนใหญ่มีการนำเข้ามาจากประเทศเกาหลีใต้และญี่ปุ่น จึงเป็นอีกหนึ่งผลิตภัณฑ์สมุนไพรที่มีโอกาสในตลาดจีน 5.ยาอมสมุนไพรก็มีโอกาสในตลาดจีน และสุดท้ายกลุ่มผลิตภัณฑ์ที่เป็นอาหารเสริมสมุนไพรก็มีโอกาสเช่นกัน

ผลไม้ของสุราษฎร์ฯ เป็นอีกชนิดที่มีโอกาสส่งไปขายประเทศจีน โดยผลไม้ของสุราษฎร์ฯ ได้แก่ เงาะ ทุเรียน กล้วยหอมทอง และมะพร้าว ซึ่งสามารถส่งไปขายเข้าไปทางด่านหยวยอี้กวน (Youyiguan) ในเมืองผิงเสียง (Pingxiang) ซึ่งเป็นด่านสากล และด่านปู้จ้าย (Puzhai) ในเมืองฉงจั่ว (Chongzuo) ที่ยังไม่เป็นด่านสากล สองด่านนี้อยู่ห่างกัน 2 กม. จากฮานอยไปยังด่านหยวยอี้กวนของจีน และที่ฝั่งเวียดนามเรียกว่า "หูหงี้ (Huu Nghi)" ในจังหวัดลางเซิ้น (Lang Son) นั้นระยะทาง 175 กม. ใช้เวลา 5 ชม. (40 กม.แรกเป็นถนน 4 เลน ที่เหลือเป็น 2 เลน) ซึ่งตลอดเส้นทางเป็นภูเขา คนเวียดนามในแถบนี้ส่วนใหญ่ปลูกน้อยหน่าบนภูเขา กล้วย และทำนา

ที่น่าสนใจก็คือ ที่ด่านหยวยอี้กวนไม่มีสถิติข้อมูลผลไม้ไทย เพราะหากผลไม้ผ่านด่านนี้จะต้องเสียภาษีมูลค่าเพิ่มร้อยละ 13 และร้อยละ 17 สำหรับสินค้าทั่วไป สินค้าที่จีนส่งไปเวียดนามตรงด่านนี้ส่วนใหญเป็นเสื้อผ้าและรถยนต์ ส่วนสินค้าที่เวียดนามส่งเข้าจีนส่วนใหญ่เป็น "แก้วมังกร" ที่ด่านปู้จ้ายเสียภาษีมูลค่าเพิ่ม 5% และคนเวียดนามและจีนที่อยู่ตามชายแดนสามารถขนสินค้าได้คนละ 8,000 หยวน นี่คือเหตุผลสำคัญว่าทำไมสินค้าไทยจึงไม่มีสถิติปรากฏที่ด่านหยวยอี้กวน เพราะหนีกันไปส่งที่ด่านปู้จ้ายมากกว่า เพราะมีการเสียภาษีน้อยกว่า

ผลจากการบรรยายของผมพบว่า จ.สุราษฎร์ฯ ยังขาดข้อมูลด้านการตลาด ต่างประเทศ ภาคการผลิตยังไม่มีข้อมูลการตลาดต่างประเทศมากพอเพื่อ ตัดสินใจในการผลิต เกษตรกรปลูกยางพารายังยึดกับการปลูกยางเป็นอาชีพ เดียวอยู่ครับ