การพัฒนาการค้า ข้ามแดน

โดย...น้ำผึ้ง ทัศนัยพิทักษ์กุล นักวิจัยสถาบันระหว่างประเทศเพื่อการค้าและการพัฒนา (ITD) www.itd.or.th

จากรายงานวิจัย ITD ที่อยู่ระหว่างการศึกษาวิจัยเรื่อง “การวิเคราะห์ผลกระทบ และการใช้ประโยชน์ความตกลง และกรอบความร่วมมือด้านเศรษฐกิจ และการค้าระหว่างประเทศในประชาคมอาเซียน” ซึ่ง ITD มอบหมายให้คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ดำเนินการศึกษาพบว่า ปัจจัยส่วนหนึ่งที่มีผลต่อการขนส่ง และการค้าข้ามแดน คือ ความพร้อมของประเทศเพื่อนบ้าน

กล่าวคือ หากประเทศเพื่อนบ้านมีความพร้อมโดยเฉพาะด้านสาธารณูปโภค และโครงสร้างพื้นฐานในพื้นที่ใกล้เคียงชายแดน และมีส่วนขยายที่เชื่อมต่อกับการพัฒนาในพื้นที่ของประเทศเพื่อนบ้าน อาทิ การเกิดเมืองใหม่ หรือการเกิดเขตเศรษฐกิจพิเศษ จะเป็นปัจจัยส่งเสริมให้มีการขนส่งสินค้ามากขึ้น

ปัจจัยความพร้อมนี้ยังรวมถึง สถานการณ์ทางเศรษฐกิจ สังคม และการเมืองของพื้นที่ ยกตัวอย่าง ในการขนส่งสินค้ากับประเทศเพื่อนบ้าน ซึ่งในแต่ละพื้นที่ยังมีการดูแลโดยชาติพันธุ์ที่แตกต่างกัน ทำให้การขนส่งสินค้าผ่านเส้นทางนั้นต้องมีการดำเนินการตามมาตรการของแต่ละพื้นที่ และกรณีความสัมพันธ์ระหว่างรัฐส่วนกลาง และรัฐของชาติพันธุ์นั้นมีปัญหา

รวมถึงกรณีที่รัฐบาลท้องถิ่นมีปัญหาด้านรายได้ ก็อาจมีการปิดเส้นทาง หรืออาจมีเก็บค่าใช้จ่ายในการผ่านพื้นที่เพิ่มเติม ซึ่งจะส่งผลให้ต้นทุนทางการค้าเพิ่มขึ้น

ดังนั้น ปัจจัยสำคัญที่สุดในการพัฒนาการค้าข้ามแดน คือ การสร้างการมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการระบบการขนส่งและโลจิสติกส์ร่วมกัน มีการสร้างพันธมิตรทางธุรกิจในแต่ละประเทศ เน้นการทำธุรกิจที่ส่งเสริมให้เกิดการเติบโตร่วมกัน

การพัฒนาการค้าข้ามแดน จึงมิใช่การมุ่งเน้นผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจเพียงอย่างเดียว แต่ต้องเข้าใจบริบทด้านสังคมและวัฒนธรรมของประเทศเพื่อนบ้านที่จะค้าขายด้วย และต้องดำเนินธุรกิจบนพื้นฐานของการมุ่งเน้นที่จะเติบโตไปด้วยกัน จึงจะเกิดความยั่งยืน

รวมทั้งต้องให้ความช่วยเหลือประเทศเพื่อนบ้านด้านการพัฒนา เพื่อให้เกิดความพร้อมด้านโครงสร้างพื้นฐาน  และร่วมกันพัฒนาศักยภาพของทรัพยากรมนุษย์ให้มีความพร้อมด้วย