สุสาน สงครามโลกครั้งที่ 2

โดย...กริช อึ๊งวิฑูรสถิตย์

สองวันก่อน ผมได้พาเพื่อนจากไต้หวันไปเยี่ยมชมสนามกอล์ฟที่ย่างกุ้ง ได้ขับรถผ่านสุสานสงครามโลกครั้งที่ 2 ซึ่งอยู่นอกเมืองทางไปเมืองพะโคเลยได้แวะชม ที่จริงแล้วผมเคยเยี่ยมชมสุสานสงครามโลกครั้งที่ 2 มาหลายที่ ทั้งที่ จ.กาญจนบุรี และที่เมาะละแหม่ง รัฐมอญทางตอนใต้ของเมียนมาก็เคย ส่วนที่ย่างกุ้งนั้นที่นี่ผมมาเป็นครั้งที่ 3 แล้ว

ครั้งแรกที่มายังเป็นที่รกร้างมาก ต่อมาอีกครั้งพาเพื่อนๆ ในสโมสรโรตารี่ญี่ปุ่นมาเมื่อประมาณ 5 ปีที่แล้ว ซึ่งครั้งนั้นทุกอย่างได้เปลี่ยนแปลงไป ในขณะที่นักท่องเที่ยวเริ่มเข้ามาสู่ประเทศเมียนมามีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างมีนัย อีกอย่างรถทุกคันที่จะเดินทางไปพระธาตุอินแขวน หรือไปเมืองมัณฑะเลย์ ทางเหนือของเมียนมา เมืองพะโค ล้วนต้องผ่านเส้นทางดังกล่าวทั้งสิ้น ดังนั้นปัจจุบันจึงทำให้สวยงามน่าแวะเยี่ยมชมกัน

สุสานที่ไปมานั้นมีทั้งของฝ่ายสัมพันธมิตรและฝ่ายอักษะ แน่นอนครับที่เราเห็นในประเทศไทยนั้น ล้วนแต่เป็นสุสานของฝ่ายสัมพันธมิตร เราจะเห็นเป็นของฝรั่งมังค่าเป็นส่วนมาก แต่ที่เมียนมาจะมีทั้งสองฝ่าย และที่ผมกล่าวมาข้างต้นจะเป็นสุสานของฝั่งสัมพันธมิตร แต่ของฝั่งอักษะนั้นจะไม่เห็นของเยอรมนีเลยครับ ร้อยทั้งร้อยเป็นทหารญี่ปุ่น ซึ่งที่ย่างกุ้งผมก็ได้มีโอกาสไปเยี่ยมชมสุสานทหารญี่ปุ่นมาครับ แต่นานมากแล้ว

ครั้งที่พาเพื่อนญี่ปุ่นมา ครั้งนั้นเพื่อนชาวญี่ปุ่นเล่าเองว่า ที่ย่างกุ้งมีด้วย ผมเลยสอบถามที่ไกด์ทัวร์ เขาก็ดีมากครับสืบค้นจนหาเจอ เราคาดไม่ถึงและน่าทึ่งมากครับว่า ทุกวันนี้รัฐบาลญี่ปุ่นลงทุนจ้างคนเฝ้าสุสานสองคนคอยทำความสะอาด ปลูกต้นดอกไม้ประดับ ทำให้สวยงามสะอาดสะอ้านมาก อีกทั้งมีอาคารไว้คอยประกอบพิธีกรรมทางศาสนาด้วย ทีมที่ไปด้วยกัน มีเพื่อนโรตารี่ญี่ปุ่นท่านหนึ่งเป็นพระทางศาสนาพุทธนิกายชินโต วันนั้นท่านใช้เวลาในการสวดมนต์ด้วย พวกเราโรตารี่ลุมพินีจากไทยก็เลยได้ร่วมพิธีกับเขาด้วยครับ ก็เป็นประสบการณ์ที่น่าประทับใจมากๆ เลยครับ

มีอีกครั้งหนึ่งที่น่าประทับใจประมาณ 20 ปีก่อน ขณะที่ผมได้นั่งเครื่องบินการบินไทยกลับมากรุงเทพฯ ได้นั่งติดกับลุงแก่ๆ ชาวญี่ปุ่น ถามท่านว่ามาเที่ยวเมียนมาทำอะไรสนุกไหม ท่านบอกว่าท่านมาไหว้ศพเพื่อนร่วมอุดมการณ์ครั้งสงครามโลกครั้งที่ 2 และได้มาเสียชีวิตที่เมียนมา เสียดายมากที่ไม่มีโอกาสไปเมาะละแหม่ง และคิดว่าชีวิตนี้คงไม่มีโอกาสได้มาอีกแล้ว ผมเห็นแล้วน่าเห็นใจท่านมาก จึงไปคุยกับแอร์โฮสเตส ขอเขาช่วยประกาศหน่อยได้ไหมว่าอีก 5 นาทีจะบินผ่านเมาะละแหม่งแล้ว แอร์โฮสเตสก็บอกว่าเขาไม่แน่ใจว่าจะตรงจุดหรือไม่ ผมจึงบอกว่าไม่เป็นไร ประกาศไปเถอะถือว่าสงเคราะห์คนแก่ ให้เขาสบายใจก็แล้วกัน ชีวิตคนเรานั้น เมื่อมีโอกาสได้สมความหวังที่ตั้งใจก็มีความสุขแล้ว พอทางแอร์โฮสเตสประกาศเท่านั้นแหละครับ ท่านก็ตะโกนบอกเพื่อนๆ ร่วมกรุ๊ปที่มาด้วยกันซะลั่นเครื่องเลย...เฮ้ยๆ ถึงเมาะละแหม่งแล้ว

จากนั้นเสียงสวดมนต์ก็ดังขึ้นเลยครับ ผมนี่ขนลุกซู่เลย