ทะเลจีนใต้ส่อแววเดือดหนัก

มหาอำนาจแห่แสดงแสนยานุภาพทหารเรือ-กดดันพันธมิตร เปิดบททดสอบการทูตไทย

หลังการอ่านคำพิพากษาของศาลอนุญาโตตุลาการ เมื่อวันที่ 12 ก.ค.ที่ผ่านมา ที่ปฏิเสธการอ้างกรรมสิทธิ์ของจีนเหนือพื้นที่ส่วนใหญ่ในทะเลจีนใต้ โดยระบุว่าการอ้างสิทธิทางประวัติศาสตร์ของจีนสิ้นสุดผลลงหลังจากที่จีนเข้าร่วมอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทางทะเล (อันโคลส) นอกจากจะสร้างความไม่พอใจให้กับจีนอย่างรุนแรงแล้ว ผู้เชี่ยวชาญหลายฝ่ายยังกังวลว่าอาจยิ่งซ้ำเติมปัญหาความขัดแย้งให้ยุ่งยากขึ้น

สุรเกียรติ์ เสถียรไทย อดีต รมว.ต่างประเทศของไทย ให้ความเห็นในงานเสวนา อนุญาโตตุลาการเรื่องทะเลจีนใต้ระหว่างฟิลิปปินส์กับจีน : ผลกระทบทางกฎหมาย การเมืองและความมั่นคง เมื่อวันที่ 28 ก.ค.ที่ผ่านมา ว่า การพิพากษาของศาลอาจจะทำให้การเจรจาระหว่างฟิลิปปินส์และจีนเพื่อแก้ปัญหาเป็นไปได้ยากขึ้น เนื่องจากมีความเห็นขัดแย้งรุนแรงในเรื่องการรับอำนาจศาลและคำตัดสิน

ทั้งนี้ แม้รัฐบาลชุดใหม่ของฟิลิปปินส์จะมีท่าทีต้องการเจรจากับจีนมากกว่ารัฐบาลก่อนหน้า อย่างไรก็ดี เปอร์เฟกโต ยาซาย รัฐมนตรีต่างประเทศฟิลิปปินส์ กล่าวย้ำหลังคำตัดสินออกมาแล้วว่า จะร่วมเจรจากับจีนในเรื่องดังกล่าวภายใต้กรอบคำตัดสินของศาลเท่านั้น ขณะที่จีนก็ยืนยันไม่ยอมรับอำนาจในการตัดสินของศาลมาตั้งแต่ต้น ซึ่งเป็นสัญญาณว่าการเจรจาระหว่างสองฝ่ายยังไม่น่าจะเกิดขึ้นได้ในเร็วๆ นี้

นอกจากนี้ สุรเกียรติ์ เสริมว่า การแก้ปัญหาที่อาจจะก่อให้เกิดการประนีประนอมมากที่สุด อาจจะเป็นการสร้างองค์กรความร่วมมือบนพื้นที่เขตทับซ้อนในด้านอื่น เช่น ด้านการท่องเที่ยว สำรวจทรัพยากร อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เช่นเดียวกับรูปแบบของพื้นที่พัฒนาร่วมไทย-มาเลเซีย (เจดีเอ)

ด้าน สุรชาติ บำรุงสุข ผู้เชี่ยวชาญด้านยุทธศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ระบุว่า คำตัดสินของศาลอาจจะเป็นส่วนกระตุ้นกระแสชาตินิยมในหลายประเทศ โดยเฉพาะในฟิลิปปินส์ที่เรียกร้องให้รัฐบาลแสดงจุดยืนแข็งกร้าวต่อเรื่องดังกล่าว ขณะที่กระแสชาตินิยมในไต้หวันและเวียดนามก็รุนแรงขึ้นอย่างเห็นได้ชัด โดยเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ประชาชนในเวียดนามประท้วงให้จีนยอมรับเรื่องทะเลจีนใต้ ทั้งที่ปกติแทบไม่เคยมีการประท้วงเกิดขึ้นในเวียดนาม

นอกจากนี้ สุรชาติ ได้แสดงความกังวลถึงการสะสมอาวุธของบรรดาประเทศในภูมิภาคที่เพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัดในช่วงที่ผ่านมา ขณะที่มหาอำนาจใหญ่ทั้งจีนและสหรัฐ ต่างพยายามแสดงแสนยานุภาพผ่านการสร้างประเทศพันธมิตรในภูมิภาค ซึ่งกลายเป็นโจทย์สำคัญทดสอบความสามารถทางการทูตของไทย ว่าจะรอดจากการถูกลากไปเข้าฝั่งของมหาอำนาจฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือไม่ แม้จะไม่ได้เป็นผู้มีส่วนได้ส่วนเสียโดยตรง

ล่าสุด รอยเตอร์ส เปิดเผยว่า จีนและรัสเซียเตรียมร่วมฝึกซ้อมทหารเรือร่วมกันที่ทะเลจีนใต้ในเดือน ก.ย.นี้ โดยระบุว่าเพื่อเสริมสร้างความร่วมมือทางยุทธศาสตร์ระหว่างทั้งสอง ขณะเดียวกันทางการจีนก็ได้กล่าวโจมตีสหรัฐว่าเป็นผู้ปลุกปั่นความตึงเครียดในพื้นที่ผ่านการเข้าดำเนินการทางทหารในพื้นที่

ภาพ เอเอฟพี