หายไปที่อื่นกับ ทีปกร วุฒิพิทยามงคล

โดย...รอนแรม

หนังสือ Be Right Back  หายไปที่อื่น อธิบายยากมากว่านี่คือหนังสืออะไร เพราะไม่ใช่หนังสือบันทึกการเดินทางที่เป็น ทราเวล ล็อก (Travel Log) ที่อธิบายว่าเดินทางไปที่ไหน แล้วไปทำอะไร แต่ แชมป์–ทีปกร วุฒิพิทยามงคล เขียนขึ้นมาหลังเดินทางและมีเวลามากพอที่ได้สำรวจตัวเองว่าความคิดของตนนั้นเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร

แชมป์เป็นนักเขียน นักวาด และนักเดินทาง เคยเขียนหนังสือบันทึกการเดินทางเรื่อง แวนเดอร์บอย ที่บอกเล่าถึงสถานการณ์ที่เกิดขึ้น ณ สถานที่นั้นๆ แต่สำหรับ Be Right Back เขาเขียนด้วยวิธีอีกแบบหนึ่งที่บอกเล่าถึง “สาระเบื้องใต้” ณ สถานที่นั้นๆ ของ 6 ประเทศ ได้แก่ ประเทศเกาหลีเหนือ สวนสนุกโคนีย์ที่บรูคลิน สกอตแลนด์ ไอร์แลนด์ ไอซ์แลนด์ และเกาะแมวในญี่ปุ่น

 

ปกหลังของหนังสือเขียนสรุปไว้หนึ่งย่อหน้าว่า

“บ่อยครั้งที่การเดินทางไกลทำให้เราได้เรียนรู้สิ่งที่ใกล้ที่สุด อย่างความรู้สึกนึกคิดของตัวเอง”

ในเล่มคือการรวบรวมการเดินทางตลอด 2 ปี (2558-2559) ซึ่งเป็นทริปที่เขาไม่ตั้งใจกลับมาเขียน ทุกบทจึงเป็นเหตุการณ์ที่เคลื่อนผ่านเข้ามาและสุดท้ายก็ได้บทเรียนที่แตกต่างกันไป

 

เกาหลีเหนือ

เขาเดินทางไปเกาหลีเหนือตามคำเชิญของสมาคมแห่งหนึ่ง ซึ่งก่อนหน้าที่จะเดินทางไป เขามีเวลาในการตัดสินใจว่าจะไปดีหรือไม่ เพราะกลัว

“กลัวความที่เราหาข้อมูลเกี่ยวกับเกาหลีเหนือได้น้อยมาก” เขากล่าว “คือมีคนเขียนเรื่องเกาหลีเหนือเยอะ แต่ทุกคนจะเล่าในเชิงเดียวกัน แถมทริปนี้เป็นทริปที่รัฐบาลเขาเชิญไปด้วยก็เลยมีความกลัวว่า เขาจะพาเราไปทำอะไรแปลกๆ ไหม แต่เมื่อได้ไปแล้วก็รู้สึกดีที่ได้ไป ได้ไปเห็นบางอย่างที่เราเห็นไม่ได้ที่อื่น เช่น เวลาอยู่เกาหลีเหนือจะรู้สึกว่าเราถูกจับตามองตลอดเวลา หรือเวลาเรามองเหตุการณ์สักเหตุการณ์หนึ่ง มันจะมีความแตกแยกระหว่างสิ่งที่เราเห็นกับสิ่งที่เขาต้องการให้เราเห็น ทำให้ผมมีคำถามตลอดเวลาว่าอันนั้นจริงหรือเปล่า ทำให้มีข้อสังเกต ทำให้ตั้งคำถามกับสิ่งที่อยู่รอบๆ ตัว”

เกาหลีเหนือเป็นเรื่องหนึ่งที่มีคนเรียกร้องอยากให้เขาทำเล่มเต็ม ซึ่งเขากำลังคิดอยู่ เพราะยังมีเรื่องราวที่ซ้อนอยู่ข้างในอีกมากที่ยังไม่ได้เขียน

 

ดิสมาแลนด์ (Dismaland)

“ที่นี่คล้ายๆ เกาหลีเหนือ” แชมป์กล่าวถึงดิสมาแลนด์เป็นประโยคแรก ดิสมาแลนด์คือนิทรรศการสัญจรเกี่ยวกับสังคม ซึ่งครั้งนั้นได้สัญจรไปตั้งที่เมืองบริสทอล ประเทศอังกฤษ เป็นสวนสนุกที่ไม่ใช่สวนสนุก แต่เป็นสวนสนุกที่ทำให้เราคิดกับทุกอย่างในนั้น

“ทุกเครื่องเล่น ทุกงานศิลปะในนั้นจะมีประเด็นทางสังคมหมดเลย อย่างเช่นเรื่องผู้อพยพ สิ่งแวดล้อม การทำงานของสื่อมวลชนนำมาจัดแสดงแบบที่แบงก์ซี่ชอบทำ มาพลิกมุม มาจิกกัดบ้าง รวมถึงศิลปินอื่นๆ ด้วย ที่นี่จึงเป็นนิทรรศการศิลปะที่ไม่ใช่แค่แสดง แต่ทำให้คิดต่อด้วย”

อย่างแชมป์เองก็ไม่ได้เป็นเพียงนักเขียน แต่ยังเป็นสื่อมวลชนในฐานะบรรณาธิการบริหาร สำนักข่าวออนไลน์ เดอะ แมทเทอร์ (The Matter) ที่เสนอข่าวในประเด็นที่น่าสนใจในวิธีที่คนออนไลน์ชอบ ซึ่งไม่ได้ทำขึ้นมาให้อ่านข่าวที่นี่ที่เดียว แต่ต้องการเป็นตัวเพิ่มในระบบนิเวศของข่าวออนไลน์ที่มีอยู่มากในปัจจุบัน

 

“เราจะชวนคิดว่า ข่าวที่คุณอ่านมาแล้วจะต่อยอดไปสู่เรื่องใดได้บ้าง สนุกขึ้น อ่านง่ายขึ้น” โดยเดอะ แมทเทอร์ ก่อตั้งมานาน 5 เดือน ร่วมกับ แบงค์-ณัฐชนน มหาอิทธิดล บรรณาธิการสำนักพิมพ์แซลมอน มีเป้าหมายที่จะจุดประเด็นในสังคม และสามารถทำให้ประเด็นนั้นถูกแก้ไขได้จริง

สกอตแลนด์

สกอตแลนด์เป็นบทที่แชมป์ชอบมากที่สุด เพราะเป็นบทที่เขาพูดถึงการเดินทางน้อยที่สุด แต่พูดถึงบทสนทนาระหว่างทางมาก

“การเดินทางมันไม่สำคัญที่จุดหมาย แต่สำคัญตรงคำพูดระหว่างที่เราไม่มีวันพูด ถ้าเราไม่ได้อยู่ในเซตติ้งแบบนั้น สกอตแลนด์ผมเลยเลือกพูดเรื่องห้องคอมมอนรูม หรือห้องส่วนกลางที่ทุกคนในโฮสเทลจะนำเรื่องที่พบเจอมามาสาดใส่กัน แล้วหลายๆ ครั้งโมเมนต์ตรงนี้มันสนุกกว่าการได้ไปเห็นภูเขา” เขากล่าว สกอตแลนด์จึงทำให้เขาตระหนักและเห็นคุณค่าของชีวิตที่คงเหลือ

 

ไอร์แลนด์

ไอร์แลนด์เป็นประเทศนิ่งๆ เต็มไปด้วยวรรณกรรม และรายละเอียด “ความพิเศษของมันอยู่ระหว่างทาง” เขากล่าว

“เวลาขับรถไปมันจะมีเซอร์ไพรส์เล็กๆ โผล่มาตลอด ซึ่งมันดี ปลายทางมันก็สวยดี แต่เราเสิร์ชหาภาพมาแล้ว ระหว่างนี่ต่างหากที่ไม่มีในอินเทอร์เน็ต ไม่เคยเห็นมาก่อน ไม่มีใครเล่าให้ฟัง แบบนี้เราต้องไปเจอเอง” เขากล่าวเพิ่มเติม

เป็นไปได้ที่จุดเด่นของไอร์แลนด์ไม่ได้สวยที่สุดและเด่นที่สุดขนาดนั้น แต่รายละเอียดรอบข้างมันเตะตาและสร้างความประหลาดใจ ซึ่งทำให้เขาคิดถึงชีวิตประจำวันที่คิดว่าไม่พิเศษอะไร แต่เมื่อมองไปถึงสิ่งเล็กๆ น้อยๆ แล้ว เชื่อว่าทุกวันจะเป็นพิเศษ

 

นิวยอร์กและโคนีย์ไอส์แลนด์

เกาะโคนีย์ตั้งอยู่ที่เมืองบรูคลิน ประเทศอเมริกา ถูกนิยามว่าเป็นสวนสนุกที่ชวนให้นึกถึงความทรงจำที่ไม่เคยลืม เขากล่าว โคนีย์เป็นเกาะที่ไม่ฮิตมาก แต่เมื่อได้ศึกษาประวัติจะพบว่าที่แห่งนี้มีความขึ้นลงทางด้านวัฒนธรรมสูง ซึ่งจะบอกเล่าเรื่องความป๊อปของอเมริกาได้เป็นอย่างดี ที่ถึงแม้ว่าจะเป็นสวนสนุกจัดสร้างและแปลกปลอม แต่อายุที่อยู่มาทำให้มันกลายเป็นส่วนหนึ่งของเมืองได้อย่างแนบเนียน เขาหลงใหลประวัติศาสตร์ของโคนีย์

ไอซ์แลนด์

“เป็นประเทศที่ผมจะพาทุกคนที่ผมรักไปให้ได้” แชมป์ประทับใจไอซ์แลนด์อย่างออกหน้าออกตา เพราะเป็นประเทศสลัดรวมมิตรภูมิประเทศทุกอย่างบนโลกไว้ ทั้งภูเขาไฟ หิมะ ธารน้ำแข็ง ทุ่งลาวา น้ำพุร้อน ภูเขา ทะเล

“รู้สึกว่าเป็นประเทศที่เท่มาก เหมือนพระเจ้ามาทดลองทุกอย่างบนเกาะนี้แล้วค่อยไปสร้างที่อื่น และวัฒนธรรมก็เท่ มีความเท่าเทียมเป็นอันดับต้นๆ ในโลก ชีวิตดีเป็นอันดับต้นๆ ในโลก” เขากล่าว และเขาชอบถึงขนาดที่อยากมีไอซ์แลนด์อยู่ทุกที่บนโลก

 

ญี่ปุ่น

บทที่เขียนแล้วเชื่อมโยงถึงบ้านของเขามากที่สุด กล่าวคือ ถึงแมวสองตัวที่เลี้ยงไว้ที่บ้าน บทนี้จึงเกิดเป็นความสัมพันธ์ที่ทั้งไกลทั้งใกล้ระหว่างเขากับแมว

“ทุกครั้งที่ผมไปเที่ยว ผมจะรู้สึกผิดกับแมวที่บ้าน” เขากล่าว “การไปเกาะแมวจึงทำให้เกิดความทรงจำและความสัมพันธ์อะไรบางอย่างระหว่างคนกับแมว และเรื่องแมวจรที่แวะเวียนเข้ามาในชีวิต”

นอกจากนี้ แชมป์ได้นิยามคำว่าการเดินทางว่าคือ การเรียนรู้ตน

“เราจะรู้จักตัวเองมากที่สุดเมื่อเราได้ไปพบกับสถานการณ์ใหม่ เพราะเราจะเห็นตัวเองในแบบที่ไม่เคยเห็นมาก่อนว่า ถ้าเราเจอสถานการณ์นี้เราจะรีแอ็กยังไง บางที่เราเซอร์ไพรส์ตัวเองด้วยซ้ำ การเดินทางจะนำสถานการณ์ใหม่ๆ เข้ามาตลอดเวลา นอกจากเราจะได้เรียนรู้จากข้างนอกแล้ว เรายังได้เรียนรู้จากข้างในด้วย” เขากล่าวทิ้งท้าย

 

โลกของแชมป์

ถ้ามีโลกของตัวเองหนึ่งใบ เขาอยากนำไอซ์แลนด์มาแปะไว้ทุกที่บนโลก และจะดีมากถ้าบาลานซ์ธรรมชาติกับเทคโนโลยีไว้ด้วยกัน “อยากให้เป็นโลกที่มีเมืองตรงกลาง แล้วพอออกไปนิดนึงจะเจอธรรมชาติ คืออยากให้ความเจริญและความดั้งเดิมอยู่ด้วยกันได้” แชมป์ฝันถึงโลกแบบนั้น

ทั้งนี้ ติดตามผลงานหนังสือของแชมป์ได้ทั้งเรื่อง Be Right Back หายไปที่อื่น Wander Boy หนทางยังเยาว์วัย และโตเกียวเที่ยวที่หนึ่ง จากสำนักพิมพ์แซลมอน