posttoday

เกาะศาลเจ้า ชุมชนลับย่านตลิ่งชัน

16 ตุลาคม 2559

เขตตลิ่งชันช่างพลุกพล่าน ทว่าบางสถานที่กลับเงียบและเรียบง่ายประหนึ่งชนบท ที่นั่นคือ “เกาะศาลเจ้า”

โดย...กาญจนา อายุวัฒน์ธนชัย ภาพ : ไฮฟ์สเตอร์

เขตตลิ่งชันช่างพลุกพล่าน ทว่าบางสถานที่กลับเงียบและเรียบง่ายประหนึ่งชนบท ที่นั่นคือ “เกาะศาลเจ้า” ชุมชนขนาดเล็กที่ซ่อนตัวอยู่บนแผ่นดินกลางผืนน้ำ ปลีกวิเวกจากความโหวกเหวกของเมืองใหญ่ พอได้เข้าไปเหมือนได้เอกเขนกในบ้านสวนกลางเมืองหลวง

ชุมชนเกาะศาลเจ้า หรือ ชุมชนวัดจำปา มีลักษณะเป็นเกาะ เพราะถูกล้อมรอบด้วยคลองบางระมาดกับคลองบางไทร ขับรถมาทางเส้นพุทธมณฑลสาย 1 เข้าซอยพุทธมณฑลสาย 1 ซอย 22 (ซอยโชคสมบัติ) จากนั้นสละรถแล้วเตรียมแข้งขาเพื่อเดิน

เกาะศาลเจ้า ชุมชนลับย่านตลิ่งชัน

 

การเดินทางเริ่มต้นที่ วัดจำปา วัดเก่าแก่ประจำหมู่บ้านสร้างขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยา อายุกว่า 200 ปี มีความโดดเด่นที่เครื่องกระเบื้องเคลือบบนหน้าจั่วของอุโบสถ และจิตรกรรมฝาผนังด้านในที่ยังความสวยงามมาถึงปัจจุบัน ซึ่งวัดเหมือนเป็นด่านแรกก่อนเข้าชุมชน ให้ผู้มาเยือนได้หยุดสักการะก่อนเดินต่อไป

สองเท้าก้าวไปตามท้องร่องร่มรื่นใต้เงาไม้ ถัดจากวัดไปไม่ไกลจะเห็นบ้านทรงไทยหลังใหญ่ชื่อ บ้านหว่างจันทร์ ที่อยู่อาศัยของผู้นำชุมชนผู้สืบทอดศิลปะการแทงหยวก โดยนักท่องเที่ยวจะได้เรียนรู้จากช่างแทงหยวกอดีตนายช่างกระทรวงวัง เขาได้อพยพหนีระเบิดช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 มายังที่เกาะศาลเจ้าและเผยแพร่ความรู้การแทงหยวกให้คนที่นี่

เกาะศาลเจ้า ชุมชนลับย่านตลิ่งชัน

 

การแทงหยวกคือศิลปะโบราณในสมัยกรุงศรีอยุธยา เพื่อใช้ในงานสำคัญ เช่น งานแต่งงาน งานศพ และงานบวช จัดอยู่ในงานช่างสิบหมู่ประเภทช่างสลักของอ่อน โดยผู้สืบทอดปัจจุบันหาได้ยากแล้ว หนึ่งในนั้นคือ อาจารย์ดุ่ย-ทวีศักดิ์ หว่างจันทร์ ผู้สืบทอดฝีมือและเอกลัษณ์งานแทงหยวกกล้วยกลุ่มวัดจำปา เจ้าของบ้านหว่างจันทร์นั่นเอง

จากนั้นอีกฝั่งคลองบ้านไทรจะเป็นที่ตั้งของ ศาลเจ้าพ่อจุ้ย ชื่อศาลเป็นที่มาของชื่อเกาะศาลเจ้า คำว่า จุ้ย เป็นภาษาจีนหมายความว่า น้ำ สะท้อนถึงวิถีชีวิตของชาวบ้านที่ใช้ชีวิตอยู่ริมคลองผูกพันกับสายน้ำ โดยทุกปีจะมีงานบูชาเทพเจ้าแห่งน้ำที่ศาลเจ้าพ่อจุ้ยแห่งนี้

เกาะศาลเจ้า ชุมชนลับย่านตลิ่งชัน

 

ระหว่างทางสู่จุดหมายต่อไป จะผ่านร้านกาแฟโบราณให้นักท่องเที่ยวจิบรสอดีตไปพร้อมๆ กับละเลียดชมชุมชน ถัดจากนั้นให้เดินตามกลิ่นหอมหวลไปที่ บ้านเครื่องหอม กลิ่นน้ำหอมจรุงไปสามบ้านเจ็ดบ้าน ไม่ว่าจะเป็นกลิ่นเครื่องหอม เครื่องอบไทยโบราณ และแป้งพวง

แป้งพวงนั้นจะผ่านการอบร่ำด้วยแป้งหินอบควันเทียนผสมกลิ่นหอมของดอกไม้ แล้วนำมาหยอดเป็นหยดบนเส้นด้ายเมื่อแป้งแข็งตัวจะเกาะด้ายรวมกันเป็นพวง โดยแป้งพวงจะใช้ประดับผมผู้หญิงให้มีกลิ่นหอม หรือนำไปเป็นพวงมาลัยก็ไม่ผิดวิธีการ

เกาะศาลเจ้า ชุมชนลับย่านตลิ่งชัน

 

เมื่อเดินลัดเลาะไปตามทางหมู่บ้าน เส้นทางจะนำไปลิ้มรสขนมไทยโบราณที่ใช้วัตถุดิบในท้องถิ่นมาทำด้วยกรรมวิธีธรรมชาติ ในละแวกเดียวกันยังมีสวนผลไม้ที่ บ้านสวนริมคลอง แหล่งปลูกสวนผลไม้ริมคลองบ้านไทร นักท่องเที่ยวสามารถพายเรือชมสวนแบบชาวบ้านได้ ทั้งยังมีของอร่อยอย่าง น้ำฟักข้าว และทอดมันปลาที่จะขายเฉพาะวันหยุดเท่านั้น ถัดบ้านสวนริมคลองไปจะพบกับบ้านทำขนมไทยชื่อดัง นอกจากรสชาติจะหวานนวลอร่อย วัตถุที่ใช้ก็แทบจะออร์แกนิกร้อยเปอร์เซ็นต์ เช่น ขนมกล้วยจากกล้วยสดไม่เจือแป้ง รวมถึงขนมต้มและข้าวต้มมัด

ตามโปรแกรมที่โครงการแอปเพียร์ (Appear) จัดมานั้นสิ้นสุดที่บ้านสวนริมคลอง แต่นักท่องเที่ยวสามารถเดินเล่นดูวิถีชีวิตของชาวเกาะศาลเจ้าได้โดยไม่รู้เบื่อ หรือจะลองพายเรืออย่างวิถีชาวบ้านใช้สัญจรก็น่าตื่นเต้น โดยเฉพาะกับคนเมืองที่ชีวิตห่างคำว่าสวนว่าคลองมากขึ้นทุกที

เกาะศาลเจ้า ชุมชนลับย่านตลิ่งชัน

 

ชุมชนเกาะศาลเจ้าเสมือนสาวรวยเสน่ห์ที่ยังใช้วิถีพื้นเมือง ทั้งกินอาหารไทย ใช้น้ำหอมไทย มีน้ำใจและรวยรอยยิ้ม คนในชุมชนยังใช้ชีวิตแบบไม่พึ่งทุนนิยม เพราะทุกคนหาเลี้ยงชีพจากพืชผักหลังบ้าน ยังพายเรือไม่มีน้ำมัน และยังแบ่งปันไมตรีให้ผู้มาเยือน

เกาะศาลเจ้าเป็น 1 ใน 6 ชุมชนภายใต้โครงการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน หรือ แอพเพียร์ (Appear) ด้วยนวัตกรรมการแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ เพื่อลดปัญหาทางสังคมและเสริมสร้างชุมชนให้แข็งแกร่งมากขึ้น เป็นความร่วมมือระหว่างยูเอ็นดีพี (ประเทศไทย) กรุงเทพมหานคร และไฮส์ฟเตอร์ (HiveSters) ซึ่งสามารถดูรายละเอียดชุมชนอื่นได้ที่ www.hivesters.com

เกาะศาลเจ้า ชุมชนลับย่านตลิ่งชัน

 

เกาะศาลเจ้า ชุมชนลับย่านตลิ่งชัน

 

เกาะศาลเจ้า ชุมชนลับย่านตลิ่งชัน