อาหารมงคลวันตรุษจีน โชคดี เจริญ ร่ำรวย ปลอดภัย เปี่ยมไปด้วยรัก

โดย...ปณิฏา สุวรรณปาล

นอกจากจะมีประชากรมากเป็นอันดับต้นๆ ของโลกแล้ว คนจีนยังกระจายอยู่แทบทุกมุมของโลกใบนี้ พร้อมพกวัฒนธรรมประจำเชื้อชาติติดตัวไปด้วยอย่างเข้มแข็ง แม้สำหรับคนรุ่นใหม่แล้ว การสืบสานบางอย่างอาจจะเริ่มผิดเพี้ยนไปบ้าง ทว่ามื้อสำคัญรับวันตรุษจีนอันเป็นมื้อมงคลเอาฤกษ์เอาชัย ยังคงมีการรวมตัวกันของครอบครัวเป็นประจำทุกปี แม้จะเปลี่ยนรูปแบบจากการปรุงรับประทานล้อมวงกินกันในบ้าน มาเป็นการสังสรรค์กันตามร้านอาหารเสียมาก

วันตรุษจีน หรือวันขึ้นปีใหม่ตามปฏิทินจีน (ปีนี้ตรงกับวันที่ 8 ก.พ.) คนเชื้อสายจีนที่ครอบครัวที่กระจัดกระจายออกไปใช้ชีวิตของตัวเอง จะได้กลับมารวมตัวกันครั้งใหญ่ โดยจะรวมตัวกันรับประทานอาหารมื้อสำคัญในวันก่อนวันขึ้นปีใหม่ (Chinese New Year’s Eve) เป็นมื้อมงคล ซึ่งทั้งรูปทรง สีสัน ชื่อเรียก รวมไปถึงจำนวนล้วนแล้วแต่มีความหมายทั้งสิ้น

มื้อแห่งการรวมตัวของครอบครัวจีน ส่วนใหญ่มักจะประกอบด้วยอาหารทะเลชนิดต่างๆ รวมทั้งอาหารที่มีลักษณะเป็นกลุ่มเป็นก้อน เป็นเส้นยาวๆ หรือประกอบด้วยหลายๆ ชั้น ซึ่งเชื่อว่าจะทำให้ครอบครัวที่กลับมารับประทานอาหารร่วมกันประสบแต่ความเจริญรุ่งเรือง มั่งคั่ง เฟื่องฟู สำเร็จ มั่นคง มีโชคมีลาภ มีความก้าวหน้า ปลอดภัย สุขภาพดี และอื่นๆ อีกมากมายที่เต็มไปด้วยความดีงาม

อาหารมงคลจานที่มีกุ้งเป็นส่วนประกอบ หมายถึง ความมีชีวิตชีวา และสิ่งน่าปีติยินดี ส่วนหอยนางรมแห้ง หมายถึง สิ่งดีๆ ทุกอย่างกำลังจะเข้ามาในชีวิต สลัดปลาดิบ (หยี่ซั้ง) ซึ่งส่วนใหญ่นิยมใช้ปลาแซลมอนในการปรุง (มีส่วนผสม ตั้งแต่ส้มโอแกะ มันฝรั่งหั่นเส้นทอด เผือกหั่นเส้นทอด มะละกอดิบหั่นเส้น มันแกว หั่นเส้น งาคั่ว ถั่วทอดบด แครอตหั่นเส้น แมงกะพรุนปรุงรส) ก็เชื่อว่าจะทำให้ในปีนั้นมีแต่ความโชคดีและเจริญรุ่งเรือง

 

ในมื้อมงคลยังมักมีอาหารที่มีลักษณะเป็นก้อนๆ ต้มในน้ำซุปลักษณะต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นเกี๊ยวน้ำ บัวลอย ฯลฯ ก็เป็นตัวแทนของโชคลาภดีๆ ที่จะเกิดขึ้นกับครอบครัว นอกจากนี้ยังมี Fai-hai หรืออาหารที่มีลักษณะเหมือนเส้นผม โดยเฉพาะอย่างยิ่งสาหร่ายเส้นผม ก็หมายถึง ความเจริญ รุ่งเรือง มั่งคั่ง เฟื่องฟู

มิเพียงแต่ส่วนผสมที่มากไปด้วยความหมาย หากเสียงของชื่ออาหารแต่ละชนิดเองก็มีส่วนในความเป็น “มงคล” ด้วย อย่างเช่น คำว่า เม็ดบัว ในภาษากวางตุ้งจะออกเสียง เหลียนซี เหมือนคำว่า โชคกำลังพุ่งและดวงกำลังดี เช่นเดียวกับคำว่า ส้มโอ ที่เสียงในภาษาจีนเหมือนคำว่า มั่งมี โดยในการรับประทานหยี่ซั้ง ต้องมีการแกะส้มโอออกมาทีละกลีบเล็กๆ ก่อนจะนำมาคลุกให้เข้ากันเป็นสลัดหรือยำ เปรียบได้กับสมาชิกครอบครัวแต่ละคนที่กระจัดกระจายไปอยู่ในสถานที่ที่แตกต่างกัน แต่กลับมารวมตัวกันอีกครั้งช่วงปีใหม่ โดยการคลุกเคล้าจานหยี่ซั้งให้เข้ากัน (แม้ไปรับประทานในร้านอาหารก็จะได้มาคลุกด้วยตัวเอง) เรียกว่า เหลากี้ ซึ่งก็เหมือนการกวนโชคลาภ เพื่อดวงจะได้ดีในอนาคต

 

 

คำ หยี่ ซึ่งแปลว่า ปลา ก็มีเสียงพ้องกับคำว่า ความอุดมสมบูรณ์ มีเหลือกิน เหลือเก็บ หยี่ซั้ง ที่เป็นสลัดหรือยำปลาดิบ จึงเป็นอาหารจานมงคลที่สำคัญยิ่ง และเหตุผลที่นิยมปลาแซลมอนก็เพราะว่าเป็นปลาซึ่งมีอุตสาหะ เปรียบเสมือนชาวจีนที่ทำมาหากินอย่างมานะอดทน จึงมีเหลือเก็บนั่นเอง ชาวจีนเชื่อว่าถ้าได้เริ่มต้นปีใหม่ด้วยการรับประทานหยี่ซั้ง ก็จะโชคดีไปตลอดทั้งปี

ยังมีเห็ดชิตาเกะ หรือภาษาจีนเรียกว่า ดองกุ ซึ่งไปพ้องกับสำนวนจีนว่า “ดอง เช็ง ซี จิว” หมายถึง การอวยพรให้ทุกท่านเต็มไปด้วยความอุดมสมบูรณ์ ส่วนผลอินทผลัมออกเสียงว่า ลองเซา ซึ่งหมายความว่า ความมั่งมีจะมาตั้งแต่ต้นปี ขณะที่คำว่า ส้มเช้ง-ส้มเขียวหวาน ก็ออกเสียงเหมือนกับ โชคดี-มั่งมีถ้วนหน้า อะไรประมาณนั้น

มื้อมงคลที่เป็นการรวมญาติต้องไม่ลืมความหวานปิดท้ายมื้อ โดยส่วนใหญ่ของหวานมื้อตรุษจะนิยมขนมรูปร่างเป็นกลุ่มก้อนกลม หรือลักษณะเป็นชั้นๆ ทั้งชั้นแบบที่เห็นเป็นเลเยอร์ รวมทั้งการห่อหลายๆ ชั้น เมนูขนมมีความหมายมากมาย เริ่มตั้งแต่ความหวาน ที่หมายถึงชีวิตที่มั่งมีและหอมหวาน ขณะที่ชั้นของขนมแสดงความเจริญรุ่งเรืองเพิ่มขึ้นทุกปีๆ ส่วนลักษณะกลมๆ หมายถึง มิตรภาพและความกลมเกลียวของครอบครัวที่กลับมารวมกันเป็นหนึ่งอย่างมีพลัง

คำว่ากลม หรือหยวน ยังแปลว่า ความพึงพอใจ และมีอีกความหมายคือ การประสบความสำเร็จในชีวิตด้วยในมื้อคลาสสิก บางบ้านอาจเสิร์ฟขนมเปี๊ยะ เรียกแบบจีนว่า เหนียน เกา โดยคำว่า เกา นั้น แปลว่า สูง ในภาษาจีน ขนมเหนียน เกา จึงเป็นเครื่องแสดงสถานะทางสังคมที่จะสูงขึ้นในปีใหม่นี้

ห้องอาหารวูว์ โรงแรมเดอะ เซนต์ รีจิส กรุงเทพฯ ที่เพิ่งได้เชฟแคสสึดี้ เฉิ่น เชฟครัวจีนชาวสิงคโปร์มาร่วมงานหมาดๆ จัดเมนูมงคลต้อนรับตรุษจีนเป็นครั้งแรกของโรงแรมหรูแห่งนี้ กับเมนูอาหารจีนยอดนิยมและของหวานที่เป็นสิริมงคลมากมาย จากวัตถุดิบชั้นดีมาปรุงเป็นมื้อพิเศษ ตั้งแต่วันที่ 7 ก.พ. (Chinese New Year’s Eve) ไปจนถึง 22 ก.พ.ศกนี้ เวลา 18.00–23.00 น. พร้อมเสิร์ฟทั้งแบบเชตเมนูอาหารมื้อค่ำ และแบบอะลาคาร์ต รวมทั้งสั่งกลับบ้าน สำหรับกลางวันและอาหารเย็นอันเป็นมงคล (โทร. 02-207-7813 หรืออีเมล [email protected])

สำหรับเชตเมนูอาหารมื้อค่ำ ราคา 3,888 บาท++ ต่อเชต (เหมาะสำหรับ 4 ท่าน) เริ่มจากสลัดปลาดิบ “Lo Hei Yu Sheng” หรือหยี่ซั้ง เป็นเมนูโชคดีปีใหม่ โดยชื่อ โหลเหหยี่ซั้ง หมายถึง ความโชคดี ความอุดมสมบูรณ์ ความเจริญรุ่งเรือง มีพลังอำนาจ

ตามมาด้วย Double Boiled Chicken Consomme, Cordyceps and Chinese Wild Yam น้ำซุปไก่เข้มข้นเนื้อนุ่ม ตุ๋นนานถึง 6 ชั่วโมง กับดอกถั่งเช่า และมันเทศจีน ความหมายของอาหารจานนี้ หมายถึง การมีสุขภาพสมบูรณ์ ความอยู่รอดปลอดภัย

 

อีกจานที่หมายถึงความโชคดี Steamed Grouper, Hong Kong Style เมนูเจ้าสมุทรสุขสำราญ ปลาเก๋านึ่งสูตรดั้งเดิมสไตล์ฮ่องกง เชื่อว่าจะนำพาความอุดมสมบูรณ์มีกินมีใช้ตลอดปีและความเจริญรุ่งเรือง

ต่อด้วย Slow-Braised Abalone, Heart of Cabbage, Chinese Wolfberries and Superior Oyster Sauce เป๋าฮื้ออบสไตล์จีน เก๋ากี้ ผักกาดขาวปลี ซอสหอยนางรมพรีเมียม จานนี้รับประทานเพื่อความมั่งคั่ง รุ่งเรืองในหน้าที่การงาน มีความความเป็นอยู่ที่สมบูรณ์ตลอดทั้งปี (คำว่า เป๊า แปลว่า ห่อ และ ฮื้อ หมายถึง เหลือกินเหลือใช้ รวมกันคือความมั่งคั่งเหลือกินเหลือใช้มาให้ลูกหลาน)

จานคาวจานสุดท้าย Wok-Fried Golden Fried Rice and Jumbo Crab Meat ข้าวผัดฮ่องเต้เนื้อปู หมายถึง ร่ำรวยเงินทอง ชื่อเรียกภาษาจีน แปลว่า เงินทองกองเต็มโต๊ะ

ปิดท้ายด้วยของหวาน Double Boiled Snow Fungus, Red Dates and Lotus Seeds เห็ดหูหนูขาว พุทราจีนและเม็ดบัว เสิร์ฟในน้ำเชื่อมร้อนๆ หมายถึง ครอบครัวอบอุ่นอยู่ด้วยกันอย่างมีความสุข (เห็ดหูหนูขาว หมายถึง ความเจริญงอกงาม ความมั่งคั่ง  พุทราจีน หมายถึง ความร่ำรวย ความเจริญรุ่งเรือง ความอุดมสมบูรณ์ เม็ดบัว หมายถึง การมีลูกหลานที่เป็นชาย)

ในการรับประทานมื้อมงคล มื้อสำคัญที่สุดก็คือคืนวันก่อนวันขึ้นปีใหม่ ที่วัฒนธรรมดั้งเดิมจะมีการล้อมวงกินข้าวกันบนโต๊ะกลม โดยมีการก่อไฟอยู่ตรงกลางเพื่อสร้างความอบอุ่น ซึ่งความเชื่ออีกอย่างหนึ่งคือ การรับประทานอาหารในมื้อก่อนปีใหม่นี้ อย่ารับประทานให้หมดเกลี้ยงจาน ให้รับประทานเหลือเอาไว้บ้าง เพื่อที่วันรุ่งขึ้น หรือปีหน้า จะได้มีเหลือกินเหลือใช้ตลอดทั้งปี