กระยาสารท สูตรเด็กคุณยายสนม
เป็นเวลากว่า 50 ปี ที่คุณยายสนม พ่อแม่ประเสริฐ อายุ 87 ปี
โดย...ชินวัฒน์ สิงหะ
เป็นเวลากว่า 50 ปี ที่คุณยายสนม พ่อแม่ประเสริฐ อายุ 87 ปี อยู่บ้านเลขที่ 611 หมู่ที่ 1 ต.ลวงฆ้อง อ.พรหมพิราม จ.พิษณุโลก ยึดอาชีพทำขนมขาย เลี้ยงลูกๆ 7 คน ทำขนมมาหลายอย่าง จนมาลงตัวที่การทำขนมกระยาสารท และเป็นกระยาสารทที่มีผู้นิยมซื้อไปรับประทานกันมากในเขตพื้นที่ อ.พรหมพิราม ซึ่งทำกันในระบบครอบครัวเป็นรายได้ที่ให้ผลกำไรดี สามารถจำหน่ายได้ทั้งปี โดยมีลูกมือซึ่งเป็นคนในละแวกบ้านมาช่วยประกอบหมุนเวียนเปลี่ยนมาประมาณ 6 คน ทำให้ชุมชนมีรายได้ต่อวันกว่า 5,000 บาท เลี้ยงชีพได้อย่างสบาย
กระยาสารทเป็นชื่อขนมที่คนไทยรู้จักและทำกันมาตั้งแต่ครั้งบรรพบุรุษ เพราะเป็นขนมที่เกี่ยวข้องกับประเพณีของไทย คือการทำบุญสารท ซึ่งตรงกับวันแรม 15 ค่ำ เดือน 10 (สิ้นเดือน 10) ของทุกปี คนที่นับถือศาสนาพุทธจะต้องนำขนมกระยาสารทไปทำบุญใส่บาตร จัดเป็นขนมที่ชาวพุทธทุกครัวเรือนได้ทำสืบต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน เนื่องจากเป็นขนมที่อร่อย เก็บไว้รับประทานได้นาน จึงมีผู้นิยมรับประทานกันเป็นจำนวนมาก นอกเหนือจากเทศกาลสารท ยังสามารถทำและจำหน่ายได้ทั้งปี
สำหรับวัตถุดิบในการทำกระยาสารทของคุณยายสนมนั้นทุกอย่างจะทำเอง ตั้งแต่การคั่วถั่ว งา ข้าวเม่า มะพร้าว และข้าวตอก บอกส่วนผสมให้ลูกมือ ซึ่งการทำแบะแซยายสนมก็จะเป็นคนดูการเคี่ยวทุกกระบวนการเพื่อไม่ให้ผิดสูตร เพราะจะทำให้รสชาติเปลี่ยนไป โดยจะใช้เวลาในการเคี่ยวถึง 3 ชั่วโมง เมื่อนำวัตถุดิบมาผสมแล้ว จะต้องทิ้งให้เย็นถึง 1 ชั่วโมง จึงจะสามารถตัดและบรรจุถุงได้ ซึ่งลูกมือของคุณยายก็จะแบ่งหน้าที่กันอย่างมีระบบ ทำให้งานเสร็จทันเวลาที่จะทำในกระทะต่อไป
คุณยายสนม บอกว่า ไม่ได้ไปร่ำเรียนมาจากไหนเลย สมัยก่อนเห็นแถวบ้านเขาทำกันก็ไปอาศัยครูพักลักจำ จนทำได้และยึดอาชีพนี้ในการหารายได้เลี้ยงดูลูกและคนในครอบครัว แม้ลูกจะเติบโต มีครอบครัว ตนก็ยังคงทำอาชีพนี้ หาเงินใช้เอง ไม่คิดรอให้ใครมาเลี้ยงดู ทำให้ปัจจุบันก็ยังคงมาทำขนมขาย เพราะมีกลุ่มลูกค้าประจำจำนวนมากที่ติดใจความอร่อย เพราะกระยาสารทของเราเน้นคุณภาพ รสหวาน หอมกรอบ และถูกหลักอนามัย ลูกค้าที่ซื้อไปติดใจก็จะบอกต่อๆ กันไป มีบางบ้านที่มีครอบครัวเป็นชาวต่างชาติ เวลามาเยี่ยมบ้านและจะกลับไปต่างประเทศก็จะสั่งทีละมากๆ เพื่อนำไปเป็นของฝากจากเมืองไทย
ในช่วงเทศกาลสารท ยอดจำหน่ายทำได้วันหนึ่งประมาณ 200–500 กิโลกรัม ช่วงเวลาปกติ นอกเหนือจากเทศกาลจำหน่ายได้วันละประมาณ 30-50 กิโลกรัม โดยจำหน่ายเป็นถุง ถุงละครึ่งกิโลกรัม 65 บาท ซึ่งขนมกระยาสารทนี้สามารถจะส่งไปจำหน่ายในที่ต่างๆ จนเป็นที่รู้จักและนิยมรับประทานของคนทั่วไป ขนมกระยาสารทนอกจากเป็นขนมที่ใช้ในการทำบุญในเทศกาลสารทของไทยแล้ว ยังเป็นขนมที่แสดงถึงเอกลักษณ์ของความเป็นไทย และอุปนิสัยของคนไทยที่ต้องใช้ความประณีตในการทำเป็นอย่างยิ่ง สมควรอนุรักษ์ให้คงอยู่คู่คนไทยตลอดไป
สำหรับท่านใดสนใจ ผ่านไปยังตลาดหนองตม อ.พรหมพิราม จ.พิษณุโลก คุณยายจะเปิดขายและทำที่หน้าร้าน บริเวณสี่แยกตลาดหนองตม หรือสามารถติดต่อสั่งซื้อกระยาสารทได้ที่เบอร์ 08-6934-6398 ทุกวัน