พรป.พรรคการเมืองฉบับ "พล.อ.สมเจตน์ บุญถนอม"

โดย...ทวี สุรฤทธิกุล

การเมืองไทยยุคหน้าท่าจะใสสะอาดจริงๆ สังเกตได้จาก “มาตรการทางกฎหมาย” ตั้งแต่ระดับบนสุดคือตัวรัฐธรรมนูญ ลงไปตามลำดับ ได้แก่ กฎหมายลูกคือพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ รวมถึงกฎหมายอื่นๆ ที่กำลังจะตามออกมา ล้วนแต่มีความเด็ดขาดจริงจังในการที่จะ “เอาจริง” กับนักการเมืองและระบบการเมืองที่ไม่ดี

พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ (ที่เรียกย่อๆ ว่า พ.ร.ป.) ที่กำลังดำเนินการอยู่และมีความน่าสนใจว่าจะสามารถ “จัดการ” กับนักการเมืองที่ไม่ดีเหล่านั้น และจะสามารถ “สร้างเสริม” ให้ระบบการเมืองไทยดีขึ้นได้จริงหรือไม่ ฉบับหนึ่งนั้นก็คือ “พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง” ซึ่งขณะนี้ได้พิจารณาในวาระที่ 2 โดยคณะกรรมาธิการวิสามัญเรียงรายมาตราใกล้จะเสร็จสิ้นแล้ว

คณะกรรมาธิการวิสามัญคณะนี้มี พล.อ.สมเจตน์ บุญถนอม อดีตหัวหน้าสำนักงานเลขาธิการคณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติ (คมช.) หลังการรัฐประหารเมื่อเดือน ก.ย. 2549 เป็นประธานคณะกรรมาธิการ เริ่มประชุมนัดแรกในวันจันทร์ที่ 24 เม.ย. ซึ่งมาถึงวันนี้ประชุมไปแล้ว 10 ครั้ง โดยมีการประชุมกันทุกวันจันทร์ อังคาร และพุธ แต่ก็มีสัปดาห์หนึ่งระหว่างวันจันทร์ที่ 1 พ.ค.ถึงวันศุกร์ที่ 5 พ.ค. ได้มีการประชุมกันทุกวัน เพราะต้องเร่งรัดให้กฎหมายฉบับนี้เสร็จภายในสิ้นเดือน พ.ค.นี้ เนื่องจากจะต้องพิจารณาให้เสร็จภายใน 60 วัน นับตั้งแต่วันร่าง พ.ร.ป.ฉบับนี้ผ่านความเห็นชอบจากสภานิติบัญญัติแห่งชาติในวาระที่ 1 ซึ่งได้ผ่านมาแล้วเมื่อวันที่ 21 เม.ย.ดังนั้นภายในวันที่ 20 มิ.ย. ร่าง พ.ร.ป.ฉบับนี้ต้องมีการพิจารณาในวาระที่ 3 เพื่อให้ สนช.ทั้งสภาลงมติให้ประกาศใช้เป็นกฎหมายต่อไป แต่ก็ต้องมีเวลาให้สมาชิก สนช.ได้มีเวลาพิจารณาอีกพอสมควรอย่างน้อยสัก 15 วัน ด้วยเหตุนี้ที่คณะกรรมาธิการวิสามัญต้องรีบเร่งพิจารณาให้เสร็จภายในสิ้นเดือนนี้ ก็เพื่อจัดสรรเวลาให้สมาชิก สนช.ได้มีเวลาพิจารณาอย่างพอเพียงนั่นเอง

ร่าง พ.ร.ป.ว่าด้วยพรรคการเมืองฉบับนี้มี 142 มาตรา ร่างโดยคณะกรรมการยกร่างรัฐธรรมนูญที่มีท่านอาจารย์มีชัย ฤชุพันธุ์ เป็นประธานนั่นเอง จึงไม่ต้องประหลาดใจที่ร่าง พ.ร.ป.ฉบับนี้จะมีความ “แข็งกร้าว” ในการที่จะจัดการอย่างจริงจังกับนักการเมืองที่ไม่ดีทั้งหลาย ไม่ใช่แค่การทำงานการเมืองตั้งแต่การคิดจะก่อตั้งพรรค ไปจนถึงการบริหารกิจการของพรรคและดูแล สส.และสมาชิกของพรรคเท่านั้น แต่รวมถึงการดูแลให้คนที่ไม่ใช่สมาชิกของพรรคหรืออยู่นอกพรรครวมทั้งที่ “อยู่นอกประเทศ” เข้ามายุ่มย่ามในการทำงานของพรรคอีกด้วย ซึ่งก็เป็นใครไม่ได้นอกจาก “อดีตนายกฯ หนีคดี” คนนั้นนั่นแล

“ข้อปัญหา” ในการพิจารณาร่าง พ.ร.ป.ฉบับนี้มีอยู่มากมาย เอาไว้ให้ผ่านการพิจารณาในขั้นคณะกรรมาธิการนี้ให้จบสิ้นเสียก่อน แล้วจะขอนำมาว่ากันเป็น “ฉากๆ” สำหรับท่านที่สนใจใน “อนาคตอันสุดแสนรันทด” ของพรรคการเมืองทั้งหลายที่จะต้อง “มีอันเป็นไป” ตามกฎหมายฉบับนี้ สำหรับส่วนตัวผู้เขียนที่ร่วมเป็นกรรมาธิการอยู่ด้วยผู้หนึ่ง ก็ยังหวั่นเกรงว่าอาจจะมีปัญหาในการพิจารณาในวาระที่ 3 แต่กรรมาธิการบางท่านบอกว่าไม่น่าจะมีปัญหาอะไร ต้อง “เรียบร้อยโรงเรียนมีชัย” อย่างแน่นอน เพราะนี่คือ “วิถีที่ต้องเป็นไป” อันเนื่องมาจากการกระทำของนักการเมืองที่ผ่านมาในอดีตนั่นเอง

การพิจารณาร่าง พ.ร.ป.ฉบับนี้มีบรรยากาศที่ดีมาก คณะกรรมาธิการทั้ง 31 ท่านให้ความเอาใจใส่และร่วมประชุมอย่างพร้อมเพรียงกันทุกนัด

แม้จะไม่เต็มจำนวนทั้งหมดในบางนัด แต่เมื่อได้มาร่วมประชุมแล้วก็ให้ความสนใจ ร่วมอภิปราย ให้ข้อสังเกตและข้อเสนอแนะที่เป็นประโยชน์อย่างมากมาย ภายใต้การกำกับดูแลการประชุมของท่านประธาน พล.อ.สมเจตน์ บุญถนอม ที่ใช้หลักของการประสานประโยชน์ รับฟังอย่างรอบด้าน อดทน ใจเย็น และมีความมุ่งมั่นที่จะทำกฎหมายนี้ให้ออกมาอย่าง “ดีที่สุด”

ในนัดแรกของการประชุมคณะกรรมาธิการวิสามัญคณะนี้ พล.อ.สมเจตน์ได้เปิดประเด็นเกี่ยวกับความมุ่งหวังส่วนตัวของท่านในการทำกฎหมายฉบับนี้ว่า “ต้องการจะส่งเสริมและพัฒนาพรรคการเมืองให้เป็นสถาบันทางการเมืองการปกครองที่เป็นหลักของประเทศให้ได้จริงๆ” โดยที่ท่านก็คงจะทราบดีแล้วว่าถ้าต้องทำตามร่าง พ.ร.ป.นี้ทั้งฉบับก็คงไม่บรรลุความมุ่งหวังนั้น แต่ด้วยความสามารถในการใช้ “ลูกล่อ ลูกชน” ที่จะตะล่อมความคิดเห็นของหลายๆ ฝ่ายให้ออกมาในแนวที่จะไปสู่ความมุ่งหวังนั้น ในหลายๆ มาตราของร่าง พ.ร.ป.นี้จึงถูก “ผสมกลมกลืน” มีการแก้ไขและแปรร่างไปได้พอสมควร โดยเฉพาะการ ”เปิดรูหายใจ” ให้พรรคการเมืองทำงานได้อย่างไม่อึดอัด เช่น การลดงานธุรการของพรรค ความยืดหยุ่นในการทำกิจกรรมทางการเมือง และการลดหย่อนหรือให้ความเป็นธรรมในบทบัญญัติที่ว่าด้วยการลงโทษ ซึ่ง “ดูดี” ขึ้นมาก

บทความนี้ไม่ได้ต้องการจะเอออวยใครเป็นพิเศษ แต่อยากให้ความเข้าใจแก่สาธารณชนว่า การทำกฎหมายแม้ในยุคเผด็จการก็ไม่ได้ง่ายอย่างที่คิด เพราะที่สุดแล้วผู้เผด็จการที่ว่าเก่งที่สุดนั้น ก็ควบคุมได้แค่ “ร่าง” ของผู้ที่อยู่ใต้อำนาจเท่านั้น แต่ “ใจ” ของผู้คนนั่นเป็นอิสระเสมอ ไม่อาจจะควบคุมได้ตลอดไป ดังนั้นกฎหมายต่างๆ ที่กำลังจะออกมาตามรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ น่าจะมีปัญหาในการพิจารณาอยู่อีกมาก ไม่เฉพาะแต่ในสภานิติบัญญัติแห่งชาติที่ต้องถูกเร่งรัดทั้งด้วยเวลาและ “ใบสั่ง” ทั้งหลาย ก็ยังมีความวุ่นวายจากภายนอกที่ “ใครบางคน” พยายามจะปลุกปั่นให้ชาวบ้านมองกฎหมายเหล่านี้ในแง่ที่จะเป็นการ “ให้ร้าย” ในแง่ต่างๆ อีกด้วย

อาจจะถึงขั้นไม่ให้เคารพกฎหมายเหล่านี้!