หอพระจากเปลือกหอย สุดยอดประติมากรรมอันซีนปราจีน

โดย...มานิตย์ สนับบุญ

การนำเอาเปลือกหอยสารพัดชนิดมาประดับตกแต่งตัวอาคารหอพระแก้วสามฤดูทั้งภายนอกและภายใน สวยงามจนหลายคนไม่เชื่อสายตาว่า เศษเปลือกหอยที่ถูกทิ้งขว้างดูไร้ค่าที่วัดรัตนเนตรตาราม ต.สำพันตา อ.นาดี จ.ปราจีนบุรี จะสามารถนำมาประดับประดาให้เกิดความสวยงามแปลกตา อันซีนหนึ่งเดียวในประเทศไทย

พระอธิการ สิริลักษณ์ ธีรวังโส เจ้าอาวาสวัดรัตนเนตรตาราม เล่าว่า ประติมากรรมหอพระจากเปลือกหอย ที่พระภิกษุอายุกว่า 40 ปี กำลังวุ่นอยู่กับการก่อสร้างหอระฆัง จนดูเหมือนช่างปูน เพราะเคยเห็นญาติโยมที่รับประทานหอยแครงแล้วเอาเปลือกมากองทิ้งเป็นเดือนเป็นปีก็ไม่ย่อยสลาย จนมีแนวคิดว่า น่าจะเอามาประดับตบแต่งอาคารหรือเสนาสนะได้ จึงลองนำมาใช้จนกลายมาเป็นประติมากรรมหอพระจากเปลือกหอยที่มีคนมาเยี่ยมชมไม่เว้นวัน

“ครั้งแรกตั้งใจว่าจะทำเป็นพุทธบูชา และถวายในหลวง ร.9 แต่จะทำแบบทั่วไปก็ดูธรรมดา ประกอบกับเดินไปบิณฑบาต พบเห็นญาติโยมรับประทานหอยแครงแล้วนำเปลือกมาทิ้ง นานหลายเดือนหลายปีก็ยังคงอยู่สภาพเดิมไม่ผุพังหรือย่อยสลาย จึงมีแนวคิดที่จะนำมาประดับรอบหอพระ จึงให้ลูกศิษย์ไปเก็บและหามาเพิ่มเติม จนได้ปริมาณมากพอจึงนำไปติดตามผนังด้านนอก รวมทั้งตัวนาค ที่ถ้าสังเกตจะเห็นว่าเกล็ดนาคเป็นเปลือกหอยแครงทั้งหมด ส่วนเพดานหรือใต้บันไดก็จะเป็นหอยกาบ หรือหอยจานขนาดใหญ่”

เมื่อทำเสร็จแล้วปรากฏว่า หอพระกลายเป็นสีขาวเกรงว่าจะเป็นการเลียนแบบวัดร่องขุ่น จ.เชียงราย ของ อาจารย์เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ จิตรกรชื่อดังของเมืองไทย จึงได้ใช้สีส้มบลอนด์ทาทั้งหลังจนกลายเป็นหอพระ หรือมณฑป สีส้มอมแดง สวยงามอีกแบบ ส่วนภายในนั้นก็ได้มีการประดับอีกรูปแบบหนึ่งคือใช้หอยกาบ หรือหายจานตัวใหญ่รวมทั้งหอยสังข์ ที่ลูกศิษย์นำมาถวายเอามาประดับเรียงรายให้เป็นรูปดอกไม้เล็กใหญ่ ทั้งฝ้าเพดาน เสา และผนังและยังมีการนำรูปปั้นรูปพระพุทธรูปนูนต่ำ และลอยองค์ รวมทั้งรูปปั้นนกแก้ว นกขุนทองมาเกาะติดเหมือนอยู่ในพงไพร

อย่างไรก็ตาม ในส่วนนี้ปล่อยไว้เป็นสีธรรมชาติของหอยไม่มีการแต้มแต่งสีใดๆ ซึ่งมีความสวยงามตามแบบธรรมชาติ ท่านเจ้าอาวาสพระอธิการ สิริลักษณ์ บอกว่า ต้องการทำไว้เป็นที่นั่งปฏิบัติธรรมของพระเณรและญาติโยม ขณะนี้ใกล้แล้วเสร็จสมบูรณ์ แต่จะใช้หอยไปกี่ตัวท่านบอกว่าจำไม่ได้รู้แต่ว่ามากพอสมควร

นับเป็นอีกสถาปัตยกรรมจากเปลือกหอยที่พระลูกวัดรัตนเนตรตาราม ต.สำพันตา อ.นาดี จ.ปราจีนบุรี เนรมิตขึ้นมาจากของไร้ค่าจนกลายเป็นศิลปะร่วมสมัย ใครเห็นแล้วต้องทึ่งกับความคิดสร้างสรรค์