เทคนิคบริหารความจำ เพิ่มประสิทธิภาพการทำงาน

โดย...โยโมทาโร่ ภาพ รอยเตอร์ส

เราจำชื่อสถานที่เที่ยวล่าสุดที่เราเพิ่งไปเที่ยวกับครอบครัวได้ไหม เรานึกไม่ออกใช่ไหมว่าเราวางโทรศัพท์มือถือ หรือบัตรพนักงานไว้ที่ไหนก่อนออกจากบ้านทุกเช้า หากเรากำลังประสบปัญหาเหล่านี้ลองนำวิธีแก้ปัญหาเหล่านี้ไปใช้ดู

1.แบ่งกลุ่มข้อมูลให้สมอง

การจัดกลุ่มเป็นวิธีจัดลำดับข้อมูลให้เราจดจำได้ดีขึ้น ยกตัวอย่างง่ายๆ เช่น การจดจำหมายเลขโทรศัพท์ 10 หลัก เราอาจจับกลุ่มเป็นตัวเลขเป็นครูผู้ช่วยให้จำง่ายขึ้นนั่นคือ 08-9922-7859 หรือหากเป็นข้อมูลอื่น เช่น จังหวัดในประเทศไทย เราอาจจะเริ่มแบ่งเป็นภูมิภาคแล้วจำว่าแต่ละภาคมีจังหวัดอะไรบ้าง วิธีนี้นอกจากจะช่วยทำให้จำจังหวัดได้เร็วขึ้นแล้ว ยังช่วยให้สามารถแยกแยะภูมิภาคได้อีกด้วย

หากเราต้องการจำรายการจ่ายตลาด ก็เพียงแค่จัดกลุ่มแยกง่ายๆ เช่น หมวดผัก หมวดผลไม้ หมวดเครื่องปรุง เป็นต้น อย่างไรก็ดีการจัดกลุ่มในแต่ละเรื่องนั้น โดยมากจะไม่เกิน 7 หมวด ยิ่งในกรณีที่เป็นข้อมูลใหม่เรื่องราวใหม่ ความรู้ใหม่ๆ ที่สมองเราไม่เคยรับรู้มาก่อน สมองจะพยายามเชื่อมโยงข้อมูลที่ได้รับกับสิ่งที่คิดว่าใกล้เคียงกันมากที่สุด เพื่อเกิดการเปรียบและวิเคราะห์ความรู้ใหม่ เพื่อการจัดกลุ่มที่คิดว่าน่าจะใช่มากที่สุด

เป็นการหาจุดร่วมเพื่อให้เกิดกระบวนการจดจำ เช่น การจดจำวันเกิดเพื่อนๆ สมองจะไม่ได้แบ่งว่าเป็นเพื่อนสมัยเรียนมัธยมหรือมหาวิทยาลัย แต่จะแบ่งกลุ่มเป็นเดือนต่างๆ ทำให้เราจำได้ว่ามีใครเกิดในเดือนนี้บ้าง จากนั้นจึงใช้วิธีไล่ลำดับตัวเลขวันที่ว่าใครเกิดวันไหนบ้าง วิธีนี้จะช่วยทำให้เราจำวันเกิดเพื่อนๆ ได้ง่ายขึ้น

2.ท่องจำพร้อมทำความเข้าใจ

การท่องจำเป็นวิธีที่คนส่วนใหญ่เลือกใช้ เพราะเป็นวิธีที่ช่วยจดจำข้อมูลได้รวดเร็วที่สุดสำหรับการใช้ในระยะสั้นๆ เช่น การอ่านหนังสือสอบปลายภาค แต่เชื่อไหมว่าการท่องจำเป็นนกแก้วนกขุนทอง เมื่อเวลาผ่านไปเพียง 1 วันเราก็ลืมข้อมูลที่เคยท่องได้มากถึง 70 เปอร์เซ็นต์ เมื่อเทียบกับคนที่เรียนโดยพยายามทำความเข้าใจในบทเรียนแล้ว จะจำได้ในระยะยาวมากกว่า ดังนั้นการท่องจำที่ดีที่สุดคือพยายามทำความเข้าใจในเนื้อหาเหล่านั้นไปในตัว ซึ่งจะได้ผลดีทั้งในระยะสั้นและยาวโดยไม่สิ้นเปลืองเวลาไปโดยเปล่าประโยชน์

เคล็ดลับในการท่องจำอย่างหนึ่งคือการแบ่งเนื้อหาในการท่องเป็นบทๆ ซึ่งเวลาที่ท่องจำแล้วสมองจดจำได้ดีที่สุด คือช่วงเวลาเช้าและช่วงสั้นๆ ราว 1 ชม.ก่อนเข้านอน

3.สร้างจุดจดจำในสมอง

ทุกครั้งที่คนเราต้องการจดจำสิ่งใดสิ่งหนึ่งสมองจะสร้างรูปแบบการจดจำที่แตกต่างกันออกไป บางครั้งก็อยู่ในรูปแบบคำพูด บางครั้งก็ใช้ภาพจำ หรือบางครั้งสมองใช้กลิ่นเป็นตัวช่วยในการจดจำ นั่นคือระบบการสร้างจุดจดจำ และทุกครั้งที่ประสาทสัมผัสของเราไปอยู่ในสถานการณ์ที่ใกล้เคียงกับจุดจดจำในสมอง เรื่องราวต่างๆ ก็จะผุดขึ้นมาในหัวโดยอัตโนมัติ ซึ่งหลายครั้งก็จะมีเรื่องความรู้สึกเข้ามาร่วมด้วย

เช่นทุกครั้งที่คุณกลับไปเยี่ยมโรงเรียนเก่า คุณจะนึกถึงเพื่อนเก่าวันเก่าๆ เรื่องราวสมัยเรียน เวลาที่คุณเดินผ่านคนที่ฉีดน้ำหอมกลิ่นเดียวกับคนที่คุณรู้จัก คุณก็จะนึกถึงเขาหรือเธอคนนั้นขึ้นมาโดยอัตโนมัติ หรือเวลาที่มีใครสักคนพูดคำพูดหนึ่งที่เคยมีคนบอกกับเรามาก่อน เราก็จะนึกถึงคนที่เคยพูดคำๆ นั้นออกมา ใช่แล้วครับนั่นคือการกระตุ้นด้วยจุดจดจำ

ดังนั้น หากคุณต้องการจดจำใครสักคนหรือเนื้อหาบางอย่างได้อย่างฝังลึก วิธีการสร้างจุดจดจำก็น่าสนใจไม่น้อย เช่น ต้องการจดจำเนื้อหาประวัติศาสตร์ชาติไทย แทนที่เราจะท่องจำเป็นนกแก้วนกขุนทองไปเรื่อย เราอาจจะเริ่มจดจำพระบรมฉายาลักษณ์ของพระมหากษัตริย์ไทยแต่ละพระองค์ ซึ่งจะช่วยให้คุณลำดับเรื่องราวประวัติศาสตร์ได้ดีขึ้น

การสร้างจุดจดจำนี้เป็นสิ่งหนึ่งที่ช่วยตอบเราได้ว่าทำไมเราถึงไม่เคยลืมใครคนนั้นได้ หากยังอยู่ในห้องเดิมที่เคยอยู่ มีกลิ่นน้ำหอมที่เขาหรือเธอเคยใช้

4.มิติสัมพันธ์สร้างความจดจำ

สิ่งหนึ่งที่เราสามารถจดจำได้ดีตั้งแต่แรกเห็นคือการรับรู้ด้านมิติสัมพันธ์ เช่น สูง-ต่ำ ใหญ่-เล็ก ใกล้-ไกล ซึ่งช่วยให้สมองแยกแยะได้อย่างชัดเจนและมีความสัมพันธ์กับไอคิวของคนเราอย่างชัดเจน เพราะคนเราจะมีความจำดีและเป็นระบบเพราะสมองมีลำดับการแยกข้อมูลและคิดอย่างมีเหตุผล

มิติสัมพันธ์ช่วยให้สมองสามารถแยกแยะองค์ประกอบของข้อมูล และนำมาเรียงลำดับและความหมาย เพิ่มประสิทธิภาพการจดจำและเมื่อความสามารถในการสร้างมิติสัมพันธ์ถูกพัฒนาให้สูงขึ้น จะช่วยให้เราเรียงลำดับความสำคัญของเรื่องราวต่างๆ จากมากไปน้อย และสร้างผังความจำของสิ่งที่กำลังเรียนรู้ได้ในหัวสมอง ซึ่งเป็นหนึ่งในวิธีของผู้ที่มีความสามารถทางด้านคณิตศาสตร์ สามารถคำนวณสมการที่มีความซับซ้อนสูงออกมาเป็นคำตอบได้ และยังช่วยให้นักคณิตศาสตร์เป็นคนที่มีความจำที่ดีเลิศอีกด้วย