สยามกรีนสกาย พื้นที่สีเขียวแห่งการเรียนรู้เกษตรกรรมเมือง

โดย...โจนาสเตเชีย ภาพ : สยามสแควร์วัน

พิกัดบอกชัดว่าอยู่สยามสแควร์ แต่ว่าหาไม่เจอ อยู่ไหนน้า นาข้าวที่เขาร่ำลือกัน ถามวัยรุ่นแต่งตัวแนวๆ ฮิปๆ กลับทำหน้างง แถมบางคนยังตีมึนใส่ มีด้วยเหรอพี่ มีสิ ยืนยันเสียงเข้มพร้อมสีหน้าจริงจัง (555)

แล้วคำตอบก็มาออกที่ศูนย์การค้า “สยามสแควร์วัน” กดลิฟต์ขึ้นชั้น 7 หรือเรี่ยวแรงขาแข้งแข็งแรงเรียนเชิญให้ไต่บันไดเลื่อน ถึงจุดหมายแล้วก็จะเจอ “สยามกรีนสกาย” หรือ “ศูนย์เรียนรู้เกษตรกรรมเมือง”

แทบไม่ลังเลที่จะขอพิสูจน์ด้วยตาตัวเอง ขยับเข้าไปใกล้ ใกล้อีกนิด ต้นข้าวยืนต้นท้าทายสายลมแสงแดด ท่ามกลางตึกสูงและเสียงดนตรีป๊อป ของจริง ไม่ใช่ของปลอม บางต้นกำลังแตกกอ ใบเขียวขจี ชวนตื่นตาตื่นใจไม่เบา คนเมืองที่ไม่เคยเห็นแปลงนาและต้นข้าวมาก่อน ยากนักที่จะเก็บอาการไว้ได้

ไม่ต้องเสียแรงเสียเวลาไปดูนาข้าวที่สุพรรณบุรี อ่างทอง สิงห์บุรี ปทุมธานี พระนครศรีอยุธยา แวะมาสยามสแคร์ก็ได้เห็น แต่แค่เป็นบุญตานั่นคงไม่ใช่เป้าหมายใหญ่ เพราะเมื่อถามไถ่ ผู้อำนวยการสำนักงานจัดการทรัพย์สิน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย “บุญส่ง  ศรีสว่างเนตร” ก็ได้รับคำตอบว่ามันคือหนึ่งความตั้งใจของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ที่ริเริ่มแนวคิดให้ที่นี่เป็นสวนลอยฟ้าขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย รวมถึงเป็นศูนย์เรียนรู้เกษตรกรรมเมือง เพื่อมุ่งสร้างประสบการณ์ตรงให้คนเมืองได้เรียนรู้องค์ความรู้ด้านเกษตรกรรม เช่น พืชสวน พืชไร่ ผักสวนครัว และดอกไม้ นอกจากนั้นยังหวังจะนำเสนอนวัตกรรมความก้าวหน้าอื่นๆ โดยเฉพาะเรื่องสิ่งแวดล้อม

“เป็นสวนลอยฟ้าที่มีความสมบูรณ์ที่สุดในด้านทัศนียภาพ ศิลปะ ภูมิสถาปัตย์ที่สวยงาม ด้านการศึกษาก็ถือว่าเป็นห้องเรียนธรรมชาติที่เปิดโอกาสให้ผู้สนใจได้มาศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับพันธุ์พืช พันธุ์ไม้ การเพาะปลูก การดูแลและการจัดการ ที่สำคัญ ด้านสิ่งแวดล้อม ที่นี่คือแหล่งรองรับน้ำที่สำคัญของพื้นที่ ช่วยให้เกิดการชะลอการไหลของน้ำเมื่อเกิดฝนตก ขณะเดียวกัน ยังเพิ่มประสิทธิภาพการระบายน้ำของพื้นที่ได้ดีขึ้น ลดอุณหภูมิความร้อนภายในอาคารลงได้ 3-4 องศาเซลเซียส ลดอุณหภูมิภายนอกในบริเวณพื้นที่สีเขียวลงได้มากถึง 7 องศาเซลเซียส สามารถประหยัดค่าไฟลงต่อปีได้มากถึง 2,000 บาท ต่อการปลูก 1 ตารางเมตรเลยทีเดียว”

สยามกรีนสกายตั้งอยู่บนพื้นที่ราว 2,000 ตารางเมตร เป็นรูปธรรมและส่งต่อให้เกิดสิ่งดีๆ ต้องขอยกนิ้วให้ภาควิชาพฤษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ สำนักวิชาทรัพยากรการเกษตร ภาควิชาภูมิสถาปัตยกรรม คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ และสำนักงานจัดการทรัพย์สิน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ที่เล็งเห็นประโยชน์ส่วนรวมจึงริเริ่มเปลี่ยนแปลงหลังคาศูนย์การค้ากลางใจเมืองให้กลายเป็นศูนย์เรียนรู้เกษตรกรรม สร้างทัศนยภาพสีเขียวให้ผู้มาเยือนได้สบายตา ใครจะอาศัยช่วงเวลาสั้นๆ พักผ่อนหย่อนใจก็ไม่เลว หรือจะเข้าไปศึกษาเรียนรู้ด้านการปลูกพืชและพันธุ์ไม้ต่างๆ ศูนย์เกษตรกรรมเมืองก็ยินดี

การจัดแบ่งพื้นที่สยามกรีนสกายจะแบ่งออกได้ 3 ส่วนหลัก ได้แก่ แปลงเกษตรก้าวหน้า แปลงพืชนานาพันธุ์ และแปลงสวนสวยปลูกง่าย พื้นที่ส่วนแรกมีขนาดใหญ่ที่สุด จัดแสดงนวัตกรรมการเพาะปลูกด้วยระบบแสงอาทิตย์ ห้องสาธิต และผลิตปุ๋ยอินทรีย์จากขยะร้านค้า การปลูกพันธุ์ไม้ที่เหมาะสมกับพื้นที่ มีทั้งพันธุ์ไม้สวยงาม พืชสมุนไพร พืชผักสวนครัว จนถึงปลูกข้าวไร่ พื้นที่ส่วนที่สอง แปลงพืชนานาพันธุ์ จัดแสดงพืชพันธุ์ไม้หลากหลายชนิด สามารถนำไปเป็นแนวทางในการเพาะปลูกได้เองที่บ้าน พื้นที่ส่วนที่สาม แปลงสวนสวยปลูกง่าย จัดแสดงพืชพรรณที่ไม่ต้องการ การดูแลรักษามาก

นอกจากพื้นที่บริเวณแปลงปลูก ยังสอดแทรกผลงานแสดงศิลปะกลางแจ้งด้วยการเปลี่ยนพื้นที่บริเวณผนังท่ออาคารระบายอากาศให้เป็นผนังแต่งแต้มงานศิลปะจากเหล่าศิลปินชื่อดังในโครงการศิลป์สรรค์สยามอีกด้วย เป็นอาหารตาแกล้มอาหารใจในคราวเดียวกัน

จะนาข้าวหรือว่าแปลงพืชนานาพันธุ์คงไม่ใช่เรื่องไกลตัวสำหรับคนเมืองอีกต่อไป อยากเห็นต้องได้เห็น อยากเรียนรู้ก็มีให้ศึกษา ลองหาเวลาแวะไปเยี่ยมชม อย่าให้พลาดโอกาสดีๆ เปิดให้เข้าชมทุกวันพุธและวันเสาร์ (หนึ่งวันมี 3 รอบ 10.30-11.30 น./14.30-15.30 น./16.30-17.30 น.) โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย

ไปถึงแล้วมีข้อสงสัย บุคลากรผู้เชี่ยวชาญพร้อมให้ข้อมูล แนะนำ ถ่ายทอด และแบ่งปัน มากกว่านั้นยังมีการจัดอบรมแก่ผู้ที่สนใจในองค์ความรู้ต่างๆ เช่นว่า การปลูกผักไร้ดิน การปลูกข้าวไร่ในสวน เทคนิคการจัดสวนเกษตรบนคอนโดมิเนียม ฯลฯ สำหรับนักช็อปทั้งหลาย ไม่นานเกินรอได้จุใจกับตลาดนัดผลิตภัณฑ์การเกษตรและอาหารปลอดภัย สอบถามรายละเอียด โทร. 09-9001-8514 หรืออัพเดทกิจกรรมได้ที่ Facebook.com/siamgreensky