หลวงพระบาง เมืองมรดกโลก

โดย...พระศรีธวัชเมธี (ชนะ ป.ธ. 9 M.A.)

เรื่องหลวงพระบางจบวันนี้ สัปดาห์หน้าจะเล่าเรื่องวิสาขบูชาที่ศรีลังกาว่าอลังการขนาดไหน

(ต่อจากตอนที่แล้ว) อีกหนึ่ง คือวัดสุวรรณคีรี เป็นวัดที่เป็นศูนย์ข้อมูลของคณะสงฆ์หลวงพระบาง

ด้วยเหตุนี้ ข้าพเจ้าขอเวลาเยี่ยมชมรอบๆ วัดอย่างทั่วถึงใจ ถึงมีฝนโปรยลงมานิดๆ ประเภทฝนหมากับแมวทะเลาะกันก็ตาม เข้าไปภายในโบสถ์กราบไหว้พระประธาน ด้านหน้าโบสถ์มีรางไม้รดสรงน้ำพระพุทธรูป ซึ่งพระพุทธรูปส่วนมากที่พบเห็นในหลวงพระบางคือมุทราปางห้ามญาติทะเลาะกัน หรือปางห้ามสมุทร ยกพระหัตถ์ทั้งสองข้าง (พระหัตถ์เดียวไม่พอห้าม เพราะห้ามทั้งสองฝ่าย) เดินดูสิมสีมารอบๆ และหอไตรที่เก็บคัมภีร์...

ใจของข้าพเจ้าล่องลอยกลับบ้านไปทาง อ.บางปลาม้า ที่มีคนไทยพวนอาศัยอยู่ถึง 75%

อนุทินประจำวัน (109 หลวงพระบาง เมืองมรดกโลก ตอน 2)

ณ ถนนเจ้าฟ้างุ้ม ถนนเป็นที่แห่นางสังขาร (นางสงกรานต์) ฟากฝั่งตรงข้ามกับวัดมหาธาตุ เมืองหลวงพระบาง เป็นร้านอาหารบ้านบูราณและร้านกาแฟลาว หลังจากดื่มกาแฟแล้ว ก็พากันไปขึ้นเขาพระธาตุภูสี ซึ่งช่วงเวลาที่เหมาะมากที่สุดคือช่วงพระอาทิตย์ขึ้น (ยามเช้า) และช่วงพระอาทิตย์ตก (ยามเย็น) เพื่อจะมองเมืองมรดกโลกได้อย่างเต็มตา แต่ต้องเป็นวันที่ท้องฟ้าอำนวยอวยพรให้

ณ เชิงพระธาตุภูสี เป็นช่วงราว 8 โมงเช้าของวันที่ 27 เม.ย. 2560 ที่รถพาไปจอดอยู่ด้านแม่น้ำคานฝั่งทิศตะวันออก และบอกว่ารถจะไปรับอีกด้านหนึ่งซึ่งเป็นฝั่งหน้าหอพิพิธภัณฑ์

ภูคือภูเขา และสี มาจาก “ฤๅษี” สองตนพี่น้องมาบำเพ็ญตบะความเพียร ถือว่าเป็นป่าศักดิ์สิทธิ์แห่งหนึ่ง ตั้งอยู่ใจกลางเมืองหลวงพระบางและเขาถือว่าเป็นหลักเมืองอีกด้วย มาหลวงพระบางถ้าไม่ขึ้นภูสี ก็ถือว่ายังมาไม่ถึง วัดภูสีตามประวัติบอกว่า สร้างปี ค.ศ. 1804 หลังจากเจ้าอนุวงศ์ครองเมืองได้ 8 ปี มีความสูงราว 300 เมตร ต้องเดินขึ้นบันไดขึ้นไป เส้นทางสะดวกสบาย ถึงจะหอบและเหนื่อยนิดๆ ก็ตาม ท่องคาถา “พุทโธขึ้นได้ ธัมโมขึ้นได้ สังโฆขึ้นได้” ก็ขึ้นไปถึงยอดภู ใช้เวลาพักที่จุดรอยพระพุทธบาทและถ้ำฤๅษีราว 15 นาทีก่อน แล้วเดินรวดจนถึงยอดเขาภูสี

ทัศนียภาพข้างบนนั้นงามจับตาจับใจด้านทิศตะวันออกเป็นแม่น้ำคาน ด้านทิศตะวันตกเป็นแม่น้ำของฝั่งโน้นเป็นเขตอำเภอจอมเพชร แขวง (จังหวัด) หลวงพระบาง มองเห็นเขา 2 ลูก ตามนิทานพื้นบ้านเรื่องขูลูกับ นางอั้ว - ลูกหนึ่งเป็นหญิง (ลูกซ้าย) ลูกหนึ่งเป็นชาย (ลูกขวา) ภาพพาโนรามามองเมืองมรดกโลกได้รอบทิศ มองเห็นวัดวิชุลราช จวนผู้ว่าฯ และวัดวาอารามต่างๆ

เสร็จแล้วก็เดินลงเขามาอีกเส้นทางหนึ่ง ที่จะลงไปตรงหน้าหอพิพิธภัณฑ์ราชวังพอดี พบต้นโพธิ์อินเดียที่รัฐบาลมอบให้มาเมื่อคราวฉลองพุทธชยันตี 2500 ปีนั้น จากนั้นเดินรวดเดียวถึงเชิงบันไดด้านหนึ่ง พบวัดป่ารวก เป็นวัดที่มีจิตรกรรมฝาผนังชั้นหนึ่งในหลวงพระบาง ว่าเป็นวัดไทยอีกด้วย

เข้าชมมณฑปหอพระบาง เพิ่งสร้างเมื่อปี ค.ศ. 1995 ใช้เวลาสร้างเกือบ 20 ปี แล้วเสร็จปี 2013 และได้อัญเชิญพระบางจากหอพระราชวังมาประดิษฐานเมื่อวันที่ 14 ธ.ค. 2013 ในแต่ละปีหลังปีใหม่ลาวคือหลังสงกรานต์แล้ว มีพิธีแห่พระบางไปยังวัดใหม่สุวรรณาราม เป็นเวลา 4 วัน 3 คืน เปิดโอกาสให้ผู้ชมได้ถวายน้ำสรงและถ่ายรูปได้เต็มที่แต่ตอนนี้หลวงพ่อพระบางยืนยกพระหัตถ์ห้ามอยู่ตรงนี้ ผู้เข้าชมไม่อนุญาตให้ถ่ายรูป (No photo)

ข้าพเจ้าอ่านประวัติพระบางได้ว่า เป็นพระพุทธรูปที่เป็นของขวัญมาจากเจ้าชีวิตเขมร มอบให้แด่เจ้าฟ้างุ้ม เจ้าชีวิตลาวในปี ค.ศ. 1359 ตามตำนานยังได้เล่าเสริมไว้ว่า พระบางหล่ออยู่ที่ประเทศลังกาในศตวรรษที่ 1 และแต่ก่อนเมืองหลวงพระบางชื่อว่าเมืองชวา แล้วเป็นเมืองเชียงดง-เชียงทอง ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อมาเป็น “นครหลวงพระบาง” เมื่อปี ค.ศ. 1560 เมื่อพระบางจากเมืองเขมรมาอยู่ประจำ ณ หลวงพระบางแห่งนี้

พระบางมีขนาดความสูง 83 ซม. มีอีกชื่อหนึ่งเรียกว่า “พระบางพุทธลาวัน”

พระบาง เคยอัญเชิญมาประดิษฐานอยู่ที่มณฑปวัดจักรวรรดิ (วัดสามปลื้ม) ในสมัย ร.4 ได้อัญเชิญกลับไปประดิษฐานที่หลวงพระบาง

จากนั้นก็เข้าชมหอพิพิธภัณฑ์พระราชวัง ที่เดิมเคยมีห้องแสดง 11 ห้อง แต่อัญเชิญพระบางออกไปประดิษฐานถาวรที่หน้าหอนั้นแล้ว จึงเหลือ 10 ห้อง ซึ่งมีของขวัญจากประเทศไทยคือพระไตรปิฎกฉบับสยามรัฐอยู่ตู้หนึ่ง และมีภาพพระเวสสันดรชาดกสมบูรณ์ครบชุด ... ส่วนตัวพระราชวังนั้นเป็นของขวัญที่ฝรั่งเศสสร้างให้ งามล้ำเลิศ ภายในแสดงของราชูปโภค ตั้งแต่ห้องแรกคือพระแท่นบัลลังก์วิจิตรสำหรับสมเด็จพระสังฆราช และที่นั่งพระราชาคณะปลัดซ้ายปลัดขวา และมัคคุเทศก์ยังบรรยายต่อไปว่า สำหรับพระมหากษัตริย์เวลาฟังธรรม ประทับนั่งลงกับพื้นเหมือนสามัญชนคนทั่วไป

ขอรวบรัดตัดความว่า แขวงหลวงพระบางมี 297 วัด มีพระและเณร 2,050 รูป มีโรงเรียน 3 แห่ง กำลังจะยกโรงเรียนวัดสีพุทธบาทขึ้นเป็นวิทยาลัยสงฆ์ มีเด็กจากชนบทมาจากเวียงจันทน์-บ่อแก้ว-และที่ต่างๆ ตอนเปิดเรียนครั้งแรกเมื่อปี 2008 มีนักเรียน 38 รูป ปีนี้มีสถิติที่จดช่วงเข้าพรรษามี 510 รูป เรื่องจบแต่ยังติดใจ ต้องหาเวลามาเยี่ยมเมืองมรดกโลกอีกครั้งหนึ่ง