แผ่นดินไหวที่พม่า เจดีย์พุกามพัง 200 องค์

โดย...สมาน สุดโต

แผ่นดินไหวในเมียนมา เมื่อวันที่ 24 ส.ค. 2559 สร้างความเสียหายใหญ่หลวงแก่เจดีย์ และพุทธสถานที่เป็นโบราณสถานในพุกาม สหภาพเมียนมา อย่างมากมาย ตามข้อมูลล่าสุดพบว่าพระเจดีย์เสียหายไม่น้อยกว่า 200 องค์

เมื่อวันที่ 25 ส.ค. ประธานาธิบดี ถิ่น จอ แห่งสหภาพเมียนมา เดินทางไปพุกาม เพื่อตรวจสอบความเสียหายโบราณสถาน พร้อมทั้งเยี่ยมเยียนประชาชนในพุกามอีกด้วย ส่วนการบูรณะปฏิสังขรณ์พระเจดีย์ที่เสียหายนั้น รัฐบาลสหภาพเมียนมา จะปรึกษาผู้เชี่ยวชาญจากองค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) เพราะเป็นโบราณสถานทั้งนั้น

มิคกี้ ฮาร์ท ประธานบริษัท อิรวดี ทราเวล อินเตอร์เนชั่นแนล กล่าวว่า เมื่อเหตุการณ์อันเป็นภัยธรรมชาติอย่างนี้ ชาวเมียนมา และทหารเป็นห่วงโบราณสถานของเขามาก ต่างก็เข้าไปช่วยกันดูแล รักษา ของมีค่า โดยนำเก็บรักษา และทำเครื่องหมายพร้อมทั้งหมายเลขกำกับ  เพื่อรอการซ่อมแซม นำกลับไปตั้ง ณ ที่เดิมต่อไป

 ส่วนเรื่องและภาพ ได้จาก FB ของ อลิสา จินดา บริษัท อิรวดี ทราเวล อินเตอร์เนชั่นแนล ที่จัดทัวร์ไหว้พระในประเทศต่างๆ ทั้งอินเดีย เมียนมา และอินโดนีเซีย ที่รายงานให้เห็นความเสียหายที่เกิดขึ้น และการเอาใจใส่ของชาวเมียนมา

ท่านญาณิสสระออกสำรวจความเสียหายทันที

 

อลิสา บรรยายว่า เหล่าทหารหาญแห่งลุ่มน้ำอิรวดี ขึ้นไปทำความสะอาดและเก็บซากปรักหักพัง ณ พระเจดีย์ทิโลมินโล อีกหนึ่งเจดีย์ที่มีผู้เป็นห่วงภาพจิตรกรรมมาก บุญรักษาให้ภาพจิตรกรรมยังอยู่ในสภาพดี ป.ล.แม้พื้นเจดีย์พุกามยามบ่ายจะร้อนมาก แต่ทหารในเครื่องแบบเมื่อขึ้นพระเจดีย์ ยังคงไม่สวมรองเท้านะคะ

ท่านญาณิสสระออกสำรวจ

เช้านี้ (25 ส.ค.) สยาดอว์ ภัททันตะญาณิสสระ ปราชญ์พุทธศาสนารูปสำคัญของเมียนมา เดินทางไปสำรวจความเสียหายโบราณสถานพุกามหลังเกิดแผ่นดินไหวเมื่อวาน เร็วยิ่งกว่าหน่วยงานราชการเสียอีก ท่านเป็นพระมหาเถระเมียนมาที่ห่วงใยพุทธสถานเก่าแก่ และโบราณสถานมาก ท่านมักกล่าวเสมอว่า ของเก่าของโบราณต้องรักษา โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับพระพุทธศาสนา เป็นมรดกของแผ่นดิน ต้องรักษาชั่วลูกหลาน

นอกจากเร่งเดินทางไปสำรวจสภาพโบราณสถานพุกามที่พังทลายแล้ว หลวงพ่อญาณิสสระยังได้มอบปัจจัยที่ญาติโยมถวายท่านไว้ใช้สอย จำนวน 10 ล้านจ๊าด หรือประมาณ 3 แสนบาท เพื่อบรรเทาความเสียหายเบื้องต้น โดยจะใช้เพื่อการบูรณะยอดฉัตรพระเจดีย์โลกะนันดา ริมฝั่งแม่น้ำอิรวดี หนึ่งในเจติยสถานที่ประดิษฐานพระเขี้ยวแก้ว 1 ใน 4 ของพุกามทันที

เจดีย์จุฬามณี

ภาพมุมสูงแสดงความเสียหายของพระเจดีย์สุลามณี หรือจุฬามณี ที่นักโบราณคดีทั้งเมียนมาและไทยเป็นห่วง พระเจดีย์สวยสง่างามที่เราจะต้องเห็นทุกครั้ง เมื่อขึ้นชมเจดีย์แบบพาโนรามาวิว รวมถึงพระเจดีย์ธรรมราชิกะ ที่เคยงามโดดเด่นเห็นสีทองสง่า เสียหายมากเช่นกัน นี่คือเหตุผลที่บอกลูกทัวร์เสมอ โบราณสถานทุกแห่งในโลกต้องรีบไปชม อย่ามัวคอยก่อน เดี๋ยวก่อน อย่างท่านที่ตั้งท่าจะไปบุโรพุทโธ หนึ่งในโบราณสถานเสี่ยงภัย หรือโบราณสถานอื่นใด โปรดรีบไปเยือนเถิดค่ะ อย่ารอช้า ก่อนจะไม่ได้เห็นพุทธเจดีย์ที่ใหญ่ที่สุดในโลก ที่งานแกะสลักไม่มีใครเทียบเทียม มิใช่อิรวดีขายทัวร์นะคะ แต่ท่านอาจไม่ได้เห็นอีกเลยจริงๆ ค่ะ

ฉัตรพระเจดีย์องค์หนึ่ง ที่ตกลงมาได้รับความเสียหาย

 

แม้จะมืดแล้ว แต่การสำรวจร่องรอยความเสียหายของเจดีย์พุกามโดยชาวพุกาม ผู้ถือกำเนิดในท้องทุ่งเจดีย์ รักบ้านเกิดสุดหัวใจ ยังคงดำเนินต่อไป หลายเจดีย์ที่ออกสำรวจ ไม่ใช่เจดีย์ใหญ่ที่นักท่องเที่ยวไปเยือน แต่เป็นเจดีย์ที่กำหนดนับตามหมายเลขทางโบราณคดี เป็นความสูญเสียอันใหญ่หลวง โดยเฉพาะผู้ที่ยังไม่เคยไปเยือนทะเลเจดีย์แห่งนี้

รำลึก 40 ปี

อุ ชอ เวก (U Zaw Weik)  อายุ ประมาน 68 ปี ชาวพุกามดยกำเนิด และมีประสบการณ์ ในเหตุการณ์แผ่นดินไหว พ.ศ. 2518 เขียนรำลึกเหตุการณ์ครั้งนั้นว่า มันเป็นประสบการณ์ที่น่าสยดสยองที่แผ่นดินไหว 6.5 ริกเตอร์ ชาวพุกามคร่ำครวญร้องไห้ ว่า เราได้สูญเเสียมรดกทางวัฒนธรรมไปเสียแล้ว ไม่มีใครข่มตาหลับคืนนั้นพวกเราออกมารักษาปกป้องศิลปะและบรมสารีริกธาตุที่ล่วงหล่นจากที่ประดิษฐานยอดพระเจดีย์ที่ทลายลงมา ทุกคนมีจิตอาสามาเฝ้าของทรงคุณค่าทั้งคืน ไม่มีของมีค่า หรือศิลปะอื่นใดสูญหายไปแม้แต่ชิ้นเดียว พวกเราทำเพื่อรักษามรดกทางวัฒนธรรมของเรา ส่วนแผ่นดินไหวล่าสุดครั้งนี้ ใครจะอาสาดูแลเหมือนอดีตหรือไม่ เรามีความวิตกมาก และเราก็ไม่รู้ว่าจะทำเช่นไร เพราะไม่เหมือนสถานการณ์เมื่อ 40 ปีที่แล้ว ชาวพุกามคิดถึงมรดกของชาติ เหมือนที่เราคิดและทำหรือไม่หนอ