เซตซีโร่ "กกต." จิ๊กซอว์เลื่อนเลือกตั้ง

โดย...ทีมข่าวการเมืองโพสต์ทูเดย์

ในที่สุดฟ้าผ่าลงกลางสำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ภายหลังคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่าง พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วย กกต. สภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) มีมติไม่ให้ กกต.ชุดปัจจุบันทั้ง 5 คนอยู่ในตำแหน่งจนครบวาระ หรือเรียกว่า “เซตซีโร่ กกต.”

อย่างไรก็ตาม หากร่างกฎหมายฉบับนี้มีผลประกาศใช้ กกต.ชุดปัจจุบันยังคงสามารถทำหน้าที่ต่อไปได้ จนกว่าจะได้ กกต.ชุดใหม่ตามรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560

“เหตุผลที่เสียงส่วนใหญ่เห็นควรให้เซตซีโร่ กกต. เพราะรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันได้เพิ่มอำนาจหน้าที่ กกต.มากขึ้น คุณสมบัติจึงเข้มข้นตามมาด้วย และควรเริ่มดำเนินการเลยเพื่อให้ได้ กกต.ชุดใหม่มาปฏิบัติหน้าที่ โดยไม่ได้มีประเด็นเกี่ยวกับตัวบุคคล” คำชี้แจงจาก พล.ท.พิศณุ พุทธวงศ์ โฆษกคณะ กมธ.วิสามัญฯ

มติของคณะ กมธ.เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมาหากจะบอกว่าเป็นเรื่องเหนือความคาดหมายอาจจะไม่ใช่เสียทีเดียว เนื่องจากชะตากรรมของ 5 เสือ กกต.ถูกแขวนบนเส้นด้ายมาแล้วก่อนหน้านี้

สัญญาณแรกออกมาจากคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ (กรธ.) ผ่านการจัดทำร่าง พ.ร.บ.ฉบับดังกล่าว กล่าวคือ เมื่อครั้งมีการจัดทำร่าง พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วย กกต.ภายหลังประกาศใช้รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550 ปรากฏว่า สนช.ในเวลานั้นยังคงให้ กกต.ที่ดำรงตำแหน่งมาก่อนประกาศใช้รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550 ยังสามารถทำได้ต่อไปจนครบวาระ แต่ผิดกับปัจจุบันที่ กรธ.กำหนดให้มีการตั้งคณะกรรมการสรรหาเพื่อชี้ขาดคุณสมบัติของ กกต.ชุดปัจจุบันว่ามีใครที่ไม่ตรงกับรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560

กระทั่งมาถึงสัญญาณแรงที่ส่งโดย สนช.ผ่านการเปลี่ยนตัวบุคคลที่มาทำหน้าที่ประธานคณะ กมธ.วิสามัญฯ แบบกะทันหันทั้งที่มีการตกลงกันมาแล้ว ซึ่งเป็นการหักมติของคณะกรรมาธิการสามัญกิจการ สภานิติบัญญัติแห่งชาติ (วิป สนช.) แบบไม่ไว้หน้า ส่งผลให้เกิดการกินแหนงแคลงใจกันอยู่พักใหญ่ เพราะเป็นการกระทำที่เสียความรู้สึกกันไม่น้อย

หากจะหาเหตุผลมาวิเคราะห์ว่าทำไม กกต.ถึงเป็นองค์กรแรกที่ถูกดำเนินการนั้น คงปฏิเสธไม่ได้ว่างานนี้มีการบัญชาการระดับนายใหญ่สั่งลงมา เพราะแม้แต่ “มีชัย ฤชุพันธุ์” ประธาน กรธ. ที่ต้องการให้มีคณะกรรมการสรรหามาทำหน้าที่ชี้ขาดเก้าอี้ กกต.ของแต่ละคน ไม่ใช่การล้างไปทั้งหมด ก็ยังเห็นด้วยกับมติของคณะ กมธ.

“ตอนที่เราทำไม่ได้เซตซีโร่ ก็กังวลเหมือนกันว่าเวลาจะไปคัดเลือก กกต.ใหม่อีกสองคนจะทำอย่างไร เพราะ กกต.ปัจจุบันก็มีคนที่มาจากฝ่ายกฎหมายอยู่แล้วเหมือนกัน แต่เมื่อคณะกรรมาธิการให้พ้นไปหมดก็เลือกใหม่หมดก็จะไม่มีปัญหาก็จะดีขึ้น” มีชัย กล่าวเมื่อวันที่ 2 มิ.ย.ที่ผ่านมา

วิเคราะห์จังหวะของการเซตซีโร่ประกอบกับบรรยากาศแวดล้อมที่เกิดขึ้นในช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา กลับนำมาซึ่งการต่อจิ๊กซอว์ที่เชื่อมถึงการเลื่อนเลือกตั้งอย่างมีนัยสำคัญเป็นอย่างยิ่ง โดยสามารถไล่เรียงลำดับเหตุการณ์ได้ดังนี้

1.วันที่ 22 พ.ค. เกิดเหตุระเบิดภายในโรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า ซึ่งเป็นวันครบเหตุการณ์รัฐประหารล้มรัฐบาลยิ่งลักษณ์ ชินวัตร 22 พ.ค. 2557

2.วันที่ 27 พ.ค. พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ฝากคำถามให้กับประชาชนผ่านรายการศาสตร์พระราชาฯ จำนวน 4 ข้อ หนึ่งในนั้น คือ เลือกตั้งครั้งต่อไปจะได้รัฐบาลที่มีธรรมาภิบาลหรือไม่ และหากไม่ได้จะทำอย่างไร

3.วันที่ 1 มิ.ย. คณะ กมธ.วิสามัญฯ มีมติให้ กกต.ชุดปัจจุบันต้องพ้นจากตำแหน่งภายหลังประกาศใช้กฎหมาย กกต.ฉบับใหม่ แต่ยังให้ทำหน้าที่ต่อไปจนกว่าจะได้ กกต.ชุดใหม่

จิ๊กซอว์แต่ละชิ้นในช่วงเดือน พ.ค.มาจนถึงเดือน มิ.ย.เกิดขึ้นในเวลาไล่เลี่ยกันอย่างน่าสนใจ ซึ่งเมื่อนำมาต่อหรือประกอบเข้าด้วยกัน ล้วนสื่อความหมายถึงการเลื่อนเลือกตั้งอย่างไม่อาจหลีกเลี่ยงได้

โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับจิ๊กซอว์ชิ้นที่สามที่เป็นการให้ กกต.ตกเก้าอี้ เพราะนั่นย่อมหมายความว่าจะต้องมีการดำเนินการเลือก กกต.ชุดใหม่ ซึ่งต้องใช้เวลาไม่น้อยกว่า 3 เดือนหรือมากกว่านั้น ทั้งการเปิดรับสมัคร การตั้งคณะกรรมการสรรหา และการลงมติเลือกของ สนช.

เมื่อไม่มี กกต.มาทำหน้าที่จัดการเลือกตั้งแล้ว การเลือกตั้งก็คงไม่อาจเกิดขึ้นได้ เป็นผลให้โรดแมปต้องขยับออกไปโดยปริยาย

มาถึงชั่วโมงนี้ การเลื่อนเลือกตั้งเป็นทางเลือกในการแก้ไขปัญหาทางการเมืองที่ คสช.ให้ความสนใจเป็นอย่างยิ่ง

ด้วยความสำเร็จในการทำงานของ คสช.ที่ยังเป็นคำถามตัวใหญ่ ย่อมทำให้ คสช.ประเมินในระดับหนึ่งว่าหากลงหลังเสือด้วยสภาพเช่นนี้ จะนำมาซึ่งการถูกครหาว่า “รัฐประหารเสียของ” เหมือนทหารรุ่นพี่ที่เคยโดนมา

ดังนั้น การพยายามหาความชอบธรรมเพื่อเลื่อนเลือกตั้ง จึงเป็นตัวช่วยสำคัญที่อาจประวิงเวลาให้คสช.สามารถสร้างผลงานให้ประชาชนยอมรับมากขึ้น ก่อนจะลงหลังเสืออย่างสง่างามตามที่ตั้งใจเอาไว้

เพียงแต่ว่าการจะเลื่อนเลือกตั้งนั้น คสช.มีต้นทุนมากพอที่จะทำได้หรือไม่ ท่ามกลางสถานการณ์ที่เต็มไปด้วยความกดดันเวลานี้